ارزیابی آسایش راحتی و بررسی شاخص‏ های آسایش حرارتی PMV و PPD بر مبنای نور روز و جهت‏ گیری خانه، در خانه‏ های سنتی بافت یزد (نمونه موردی: خانه ملک ‏زاده شهر یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 هیات علمی موسسه آموزش عالی خراسان، مشهد، ایران

3 هیات علمی مدعو موسسه آموزش عالی خراسان، مشهد، ایران

چکیده

نور در معماری سنتی ایران نقشی مهم و اساسی دارد؛ به­گونه­ای که خلق کیفیت­های فضایی بر عهده نور است. در پژوهش حاضر از دیدگاه مسئله آسایش افراد در محیط، بررسی اطلاعات و تحلیل داده­ها بر مبنای نور روز در خانه که بیشترین استفاده را در میان سایر عملکردها دارد، انجام شده است. این پژوهش با هدف چگونگی فراهم آوردن شرایط آسایش راحتی و شاخص‏های آسایش حرارتی PMV و PPD، خانه­ ملک­زاده شهر یزد را به‏عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار داده است. برای این منظور اتاق پنج‌دری مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته و مدل­سازی توسط نرم­افزار الگوریتمیک گرس­هاپر، آنالیزها توسط پلاگین­های هانی‌بی و لیدی­باگ صورت پذیرفته است. وضعیت فعلی اتاق پنج‏دری (رون راسته) و پنج وضعیت پیشنهادی شامل قرارگیری خانه به­صورت رون اصفهانی و کرمانی، جهت‏گیری خانه به سمت شمال، افزایش و کاهش ارتفاع درب اتاق پنج‏دری ارائه و آنالیز شده و در نهایت با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‏دهد که قرارگیری اتاق پنج‏دری در حالت رون راسته نسبت به وضعیت‏های پیشنهادی در محدوده DA (Daylight Autonomy) برابر %50 قرار دارد و معادل 300lux نور دریافت می‏کند، که آسایش راحتی ساکنان را فراهم می‏آورد. همچنین با PMV برابر +0.53 و PPD برابر %14.38 بالاترین شرایط آسایش حرارتی را در میان وضعیت‏های پیشنهادی دارد. پتانسیل کاربردی اتاق پنج­دری خانه ملک‏زاده با توجه به موقعیت قرارگیری در ساختمان، در طول سال توانسته فضایی با نهایت آسایش حرارتی و راحتی را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of comfort and thermal comfort (PMV and PPD) according to daylight and home orientation in Yazd traditional houses (Case study: Malekzade home in Yazd city)

نویسندگان [English]

  • Mehdi Hamze Nejad 1
  • Faramarz Fadaee 2
  • Paria Ildarabadi 3
1 Assistant Professor, Faculty of Architecture, University of Science and Technology, Tehran, Iran
2 Faculty of Architecture, Khorasan Institute of Higher Education, Mashhad, Iran
3 Faculty of Architecture, Khorasan Institute of Higher Education, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Light plays an important role in traditional Iranian architecture, so much that spatial qualities are created by light. In the present study, from the perspective of the problem of people's comfort in the environment, data analysis and data analysis were based on daylight at home in which it is the most used among other functions. The purpose of this study was to determine the comfort conditions and thermal comfort indices of PMV and PPD in Malekzadeh house in Yazd. For this purpose, the panjdari room has been analyzed and evaluated, where modeling was done using Grasshopper algorithmic software, and analyses performed by honeybee and ladybug plugins. The  existing condition of  panjdari and the five proposed  conditions, including Esfahani and Kermani orientations , orientation  towards north ,  and different heights  of the  panjdari door are presented and analyzed  and finally compared. The results show that raaste orientation gives the panjdari space 50% DA (Daylight Autonomy) compared to other proposed conditions and it also receives 300lux of light, providing comfort for residents. Also with PMV of +0.53 and PPD of 14.38%, it has the highest thermal comfort among the proposed conditions. The practical potential of Malekzadeh's panjdari room, due to its location in the building, has provided a space of extreme thermal comfort and convenience throughout the year.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Daylight
  • Orientation or Home Lighting
  • PMV and PPD
  • convenience and Thermal Comfort

مراجع

-      برزگر، زهرا. حیدری، شاهین. (1396). بررسی نقش عمق و سایه ورودی خانه‌های سنتی در تأمین آسایش حرارتی بیرونی- نمونه موردی: بافت قدیم شهر شیراز. دو فصلنامه معماری اقلیم گرم و خشک، دوره2، شماره5، صفحه 21-32.
-      پوراحمدی، محبوبه. (1392). بررسی الگوهای پایداری در معماری خانه­های سنتی مهریز. نشریه شهر و معماری بومی، شماره 3، صفحه 55-64.
-      پیرنیا، محمد کریم. سبک شناسی معماری ایرانی، تدوین: غلامحسین معماریان، پژوهنده،. تهران، 1382.
-      پیرنیا، محمدکریم. آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین: غلامحسین معماریان، موسسه فرهنگی سروش دانش. تهران، 1390.
-      پیوسته‏گر، یعقوب. حیدری، علی اکبر و اسلامی، مطهره. (1369). بازشناسی اصول پنج‏گانه استاد پیرنیا در معماری خانه‏های سنتی ایران و تحلیل آن با استناد به منابع اعتقادی اسلامی. فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، سال 7، شماره 27، صفحه 51-66.
-      حائری مازندرانی، محمدرضا. (1388). نقش فضا در معماری ایران. تهران، دفتر پژوهش‏های فرهنگی.
-      حمزه‏نژاد، مهدی. ترابی، طاهره و ربانی‏مورخ، مریم. (1393). اصول مکان یابی شهر های سنتی ایران، اولین کنگره بین المللی افق های جدید در معماری و شهرسازی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس دانشکده هنر و معماری.
-      حیدری، شاهین. (1393). سازگاری حرارتی در معماری. نخستین گام در صرفه‏جویی مصرف انرژی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-      ذوالفقاری، حسن. (1386). تعیین تقویم زمانی مناسب برای گردش در تبریز با استفاده از شاخص های دمای معادل فیزیولوژی PET و متوسط نظرسنجی پیش بینی شده PMV. مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 62،صفحه 129-141.
-      رازجویان، محمود. (1388). آسایش در پناه معماری همساز با اقلیم، ویراست دوم، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
-      زارع مذهبیه، آیدا. شاهچراغی، آزاده. حیدری، شاهین. (1395). بررسی کیفیت محیطی فضاهای داخلی با تاکید بر آسایش حرارتی در خانه ‏های سنتی، نمونه‏های موردی: دو خانه قجری در شیراز، دوفصلنامه مطالعات معماری ایران، دوره 1، شماره 9، صفحه 85-100.
-      زینلیان، نفسه. اخوت، هانیه. (1396) ساختارشناسی حیاط در خانه‏های قجری اقلیم گرم‏وخشک و گرم‏ومرطوب با تمرکز بر گونه «حیاط مرکزی» مطالعه موردی: خانه‏های یزد و دزفول، نشریه فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال 8، شماره 30، صفحه 15-29.
-      سازمان میراث فرهنگی استان یزد، 1397.
-      سهیلی‏فرد، مهدی. اخترکاوان، حمید. فلاحی، سلوا. اخترکاوان، مهدی و محمدمرادی، اصغر. (1392). بررسی تعامل اصول معماری ایرانی و انرژی خورشیدی از منظر فرم، تقارن و جهت‏گیری، نمونه موردی: خانه‏ی عباسیان کاشان. فصلنامه آرمان‏شهر، دوره6، شماره11، صفحه 75-90.
-      طاهباز، منصوره. جلیلیان، شهربانو. موسوی، فاطمه و کاظم زاده، مرضیه. (1392). تاثیر طراحی معماری در بازی نور طبیعی در خانه های سنتی ایران. فصلنامه آرمان‏شهر، دوره 8، شماره 15، صفحه 71-81.
-      قیابکلو، زهرا. (1380). روش‏های تخمین محدوده آسایش حرارتی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 10، صفحه 68-74.
-      قیابکلو، زهرا. (1395). مبانی فیزیک ساختمان 2. انتشارات جهاد دانشگاهی صنعتی امیر کبیر، تهران.
-      فرخی، مریم. ایزدی، محمد سعید. کریمی مشاور، مهرداد. (1397). تحلیل کارایی انرژی در مدل‏های بافت شهری اقلیم گرم‏وخشک، نمونه موردی: شهر اصفهان، نشریه دوفصلنامه مطالعات معماری ایران، سال 7، شماره 13، صفحه 127-148.
-      کاظم­زاده، مرضیه. طاهباز، منصوره. (1392). اندازه­گیری و بررسی شرایط نور روز در خانه­های قدیمی کرمان (نمونه موردی خانه امینیان). نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، دوره 18، شماره 2، تابستان 1392، صص 17-26.
-      مهدوی نژاد، محمدجواد. مطور، سها. (1391). کیفیت نورگیرها در گنبدهای ایرانی، نقش جهان-مطالعات نظری و فناوری­های نوین معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس،  دوره 2، شماره 2، صفحه 31-42.
-      نجفی، سید محمدعلی. نجفی، نجمه. (1391). بررسی آسایش حرارتی با استفاده از روش های PMV و PPD (مطالعه موردی: بازار وکیل شیراز)، نشریه هفت حصار، سال 1، شماره1، صفحه 61-70.
-      وب سایت جامع هوا و اقلیم شناسی ایران، 1398، www.climatology.ir
-      هاشمی رفسنجانی، لیل السادات. حیدری، شاهین. (1397). ارزیابی آسایش حرارتی تطبیقی در خانه‏های مسکونی اقلیم گرم‏وخشک، مطالعه موردی: استان کرمان. نشریه معماری اقلیم گرم و خشک، دوره 6، شماره 7، صفحه 43-65.
-      هوشیاری، محمدمهدی. پورنادری، حسین. (1394). تحلیل و بررسی نظریه پیرنیا درباره رون اصفهانی در فضای شهری و معماری سنتی اصفهان. نشریه هویت شهر، شماره 27، صفحه 53-64.
-      هومانی‏راد، مرضیه. طاهباز، منصوره و پورمند، حسنعلی. (1396). الگوی نورپردازی طبیعی در گنبدخانه‏های مساجد تاریخی اصفهان. فصلنامه پژوهش‏های معماری اسلامی، سال پنجم، شماره 16، صفحه 66-84.
-    Amiriparyan, Peyman. Kiani, Zohreh., (2016). Analyzing the Homogenous Nature of Central Courtyard structure in Formation of Iranian Traditional Houses, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 216, P. 905 – 915.
-    Asadi. Somayeh, Fakhari. Maryam, Sendi. Mona., (2016). A study on the thermal behavior of traditional residential buildings: Rasoulian house case study, Journal of Building Engineering, Vol. 7, P. 334-342.
-    ASHRAE 55, 2017. Thermal Environmental Conditions for Human Occupancy. ASHRAE standard 55-2017. Atlanta, Georgia: American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers.
-    Cheung. Toby, Schiavon. Stefano, Parkinson. Thomas, Li. Peixian, Brager. Gail., (2019). Analysis of the accuracy on PMV – PPD model using the ASHRAE Global Thermal Comfort Database II, Building and Environment, Vol. 153, P. 205-217.
-    Dehghan, A.A., (2011). Status and potentials of renewable energies in Yazd Province-Iran, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 15, P. 1491-1496.
-    Fadaee. F, Ebrahimi-Moghadam. A, Ildarabadi. P. (2019). The effect of internal light shelf on quality of daylight distribution in space and lighting energy consumption reduction, Journal of Solar Energy Research (JSER), Vol. 4, P. 237-251.
-    Hensen. J. L. M., (1990). Literature review on thermal comfort in transient conditions, Building an Environment, Vol. 25, P. 309-316.
-    Khalili, Mitra. Amindeldar, Sanaz., (2014). Traditional  solutions  in  low  energy  buildings  of  hot-arid  regions  of Iran, Sustainable  Cities  and  Society, Vol. 188, P. 1-11.
-    Lim. Yaik-Wah, Kandar. Mohd Zin, Ahmad. Mohd Hamdan, Ossen. Dilshan remaz, Megat Abdullah. Aminatuzuhariah., (2012). Building façade design for daylighting quality in typical government office building, Building and Environment, Vol. 57, P. 194-204.
-    Lim. Yaik-Wah, Heng. C. Y. S., (2016). Dynamic internal light shelf for tropical daylighting in high-rise office buildings, building and Environment, Vol. 106, P. 155-166.
-    Matzarakis, A., Blazejczyk, K., Amelung, B., (2007). Climate, Thermal comfort and tourism, Meteorological Institute, University of Freiburg, Germany, P. 140-154.
-    Roshan. G, Oji. R, Attia. S. (2019). Projecting the impact of climate change on design recommendations for residential buildings in Iran, Building and Environment, Vol. 155, P. 283-297.
-    Soflaei, F. Shokouhian, M. Mifidi Shemirani. S. M, (2016). Traditional Iranian courtyards as microclimate modifiers by considering orientation, dimensions, and proportions, Frontiers of Architectural Research, Vol. 5, P. 225-238.
معماری اقلیم گرم و خشک
دوره 8، شماره 11
شهریور 1399
صفحه 151-182

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار