طراحی الگوی اسکان موقت پس از زلزله احتمالی در شهر قم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دکتری معماری، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران

2 استاد، دکتری معماری، دانشگاه شهیدبهشتی، تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

10.29252/ahdc.2020.1781

چکیده

شهر قم با توجه به قرار داشتن در پهنه با خطر لرزه‌خیزی زیاد و داشتن آسیب‌پذیری بالا از مناطق در معرض ریسک بالا محسوب می‌گردد. وجود جمعیت زیاد در معرض خطر از یک سو و فقدان طرح مناسب برای اسکان جمعیت زیاد براساس تجربه‌ها و اقدامات در زلزله‌های اخیر از سوی دیگر باعث تشدید شرایط و تبدیل شدن آن به بحران می‌گردد. هدف از انجام این پژوهش استخراج الگویی مناسب برای اسکان موقت پس از زلزله احتمالی در قم می‌باشد. براساس این الگو طراحی اسکان موقت مورد نیاز با توجه به شرایط کالبدی و غیرکالبدی محل و با استفاده از پتانسیل‌ها و زیرساخت‌های موجود انجام می‌گیرد. وجود یک معیار هم در زمینه طراحی و ارائه راه‌حل مناسب در زمان بحران قابل استفاده است و هم به ارزیابی و مقایسه طرح‌ها و اجرای مسابقات طراحی برای ارزیابی یکسان کمک می‌کند. در انجام این پژوهش از روش تحقیق کمی-کیفی با شیوه توصیفی- تحلیلی از نوع مطالعات میدانی و پیماشی استفاده شده است. در راستای جمع‌آوری اطلاعات نیز از ابزارهای مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی اسناد، مشاهده و مصاحبه با مسئولین و متخصصین استفاده شده است. نتیجه این پژوهش ارائه الگوی اسکان موقت پس از زلزله احتمالی قم براساس شاخص‌های طراحی اسکان موقت می‌باشد. در این راستا شاخص‌های طراحی سرپناه موقت براساس مرور متون تخصصی و تجربه‌های مشابه استخراج و با روش تحلیل سلسله مراتبی الویت‌بندی و وزن‌دهی شد. در ادامه گزینه‌های سکونت‌گزینی در شهر قم براساس معیارهای طراحی اولویت‌بندی شد. در پایان با ترکیب این گزینه‌های الگوی اسکان موقت شهر قم تعیین گردید. به منظور تسهیل در فهم چگونگی تبدیل این الگو به یک طرح کالبدی، نمونه‌ای نیز طراحی شد که در آن به جزئیات معماری طرح پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Design of temporary accommodation model after the Qom potential earthquake

نویسندگان [English]

  • Zohair Motaki 1
  • Akbar Haj Ebrahim Zargar 2
  • AbdolMajid Khorshidian 1
  • Sayyed Masood Mirghasemi 3
1 Architecture & Urban Planning Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Architecture & Urban Planning Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Architecture & Urban Planning Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The city of Qom is considered a high risk area due to its high seismic risk and high vulnerability. The large population at risk on the one hand, and the lack of a suitable plan to accommodate the large population based on recent earthquake experiences and actions, on the other hand, exacerbate the situation and turn it into a crisis. The purpose of this study was to derive a suitable model for temporary accommodation after a possible earthquake in Qom. According to this model, the design of the temporary accommodation required is based on the physical and non-physical conditions of the site, using existing potentials and infrastructures. A criterion can be used both to design and provide the right solution in times of crisis and to help evaluate and compare designs and design competitions for a uniform evaluation. In this research, a quantitative-qualitative research method with descriptive-analytical approach along with field surveys wereused. Library study tools, document review, observation, and interviewing with authorities and experts have also been used to collect information. The result of this study is to present a model of temporary accommodation after a possible Qom earthquake based on the design criteria for temporary accommodation. In this regard, temporary housing design criteria were extracted based on specialized literature review and similar experiences and prioritized and weighted by the Analytic Hierarchy Process (AHP). Subsequently, housing options in the city of Qom were prioritized according to design criteria. In the end, by combining these options, the temporary housing pattern of Qom was determined. To facilitate understanding of how this pattern was transformed into a physical design, an example was designed with attention to architectural details.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temporary Accommodation
  • Design criteria
  • Model
  • Qom Earthquake
-Ergunay, O. "A Perspective of Disaster in Turkey: Issues and Prospects, Urban Settlements and Natural Disasters." Proceedings of UIA Region II Works, Chamber of Architects of Turkey, 1999.
-IFRC, and OCHA. Shelter after disaster. Published with the support of IFRC, 2015.
-Javan Forouzandeh, Ali, Mahmood Hosseini, and Maryam Sadeghzadeh. "GUIDELINES FOR DESIGN OF TEMPORARY SHELTERS AFTER EARTHQUAKES BASED ON COMMUNITY PARTICIPATION." The 14th World Conference on Earthquake Engineering, October 12-17, 2008.
-JICA. "The Study on A Disaster Prevention / Mitigation Basic Plan in Istanbul including Seismic Microzonation in the Republic of Turkey." Final Report, Pasific Consultants International, OYO Corporation, Japan International Cooperation Agency (JICA),Istanbul Metropolitan Municipality (IMM), 2002.
-Sener, S.M, Ö Özçevik-Güngör, E Sener, and M.C Altun. "Post Disaster Temporary Shelter Settlement Pattern and Unit Development Project for Istanbul." European Commission / Transformation and New Settlements, The Metropolitan Municipality of Istanbul and I.T.U. Urban and Environmental Planning and Research Center, Project Report (in Turkish), 2003.
-Sener, Sinan M, و M.Cem Altun. “design of a post-disaster temporary shelter unit.” Istanbul technical university faculty of architecture, Istanbul, Turkey, vol.6, no.2, 2009.
-Sphere Project. humanitarian charter and minimum standards in humanitarian response. 3rd ed,, 2011.
-Zhang, Guomin, Sujeeva Setung, و Stefanie Van Elmpt. “using shipping containerto provide temporary housing in post-disaster recovery:social case studies.” 4th international conference on building resilience, salford quays, United Kingdom 2014.
- آصفی, مازیار, و شهین فرخی. “ارزیابی اسکان موقت بعد از زلزله و راهگارهای بهبود کیفی آن متناسب با نیاز آسیب‌دیگان, مطالع مودی: روستای سرند- هریس.” پژوهش روستایی, دوره7, شماره 1, بهار 1395.
- سرتیپی‌پور, محسن. “معماری با مصالح کاغذی؛ اجرای بناهای موقت پس از سانحه.” مجله مسکن و محیط روستا, تابستان, 1390: شماره 134.
- صامتی, زهرا. www.arthut.ir. 1394(زمان دسترسی: مرداد ماه 98).
- فلاحی, علیرضا. معماری سکونتگاههای موقت پس از سوانح. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی, 1386.