گونه شناسی معماری مساجد تاریخی استان کرمان برمبنای ساختار فضایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مطالعات معماری ایران، بخش معماری، دانشکده هنرومعماری، دانشگاه شیراز، ایران.

2 گروه مطالعات معماری ایران، دانشگاه شیراز

10.22034/ahdc.2024.21606.1802

چکیده

استان کرمان با ریشه‌های عمیق در تاریخ و تمدن ایران، میراث فرهنگی ارزشمندی را در خود جا داده است و در این میان، مساجد به عنوان یکی از مظاهر اصلی تاریخی و فرهنگی، همواره جایگاه خاصی داشته اند. با این حال، به نظر می‌رسد مساجد کرمان آنچنان که شایسته است مورد مطالعه و توجه قرار نگرفته‌اند. لذا این پژوهش، با هدف شناخت بیشتر و گونه‌شناسی مساجد استان کرمان، آغاز شد و در این راستا از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی استفاده شد. کلیه مساجد ثبتی و تاریخی استان کرمان، از صدر اسلام تا پایان دوره پهلوی اول مورد بررسی قرارگرفت. در بررسی و جمع آوری اطلاعات اولیه، 42مسجد مورد شناسایی قرارگرفت. ولی باتوجه به تخریب بعضی مساجد و یا فقدان مدارک لازم در نهایت 33مسجد مورد بررسی نهایی قرارگرفت. مساجد بر اساس عناصر و اندام‌های فضایی و همچنین به لحاظ محصوریت فضایی مورد بررسی قرارگرفتند. در نتیجه این تحقیق، مساجد استان کرمان به سه گونه اصلی شامل مساجد تک فضایی و تنها دارای فضای بسته، مساجد با فضای باز و بسته و مساجد با فضای باز، نیمه باز و بسته تقسیم شدند. هر گونه، با توجه به نوع اندام فضایی که از آن برای ایجاد محصوریت، استفاده شده است، به زیرگونه‌های متفاوتی تقسیم شد و حالاتِ مختلف هر زیرگونه براساس نوع استقرار و چیدمان فضاها، تشریح شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Architectural typology of historical mosques of Kerman province based on spatial structure

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Hossein Zakeri 1
  • Sahar Saeed 2
1 Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Shiraz university, Shiraz. Iran.
2 Shiraz University
چکیده [English]

Architectural typology of historical mosques of Kerman province based on spatial structure

Abstract

Kerman Province, with deep roots in the history and civilization of Iran, is one of the regions that has experienced different periods of governance throughout history. This area, with its abundant architectural heritage, especially mosques, holds a special position and importance. However, unfortunately, the mosques of Kerman have not received the study, recognition, and attention they deserve. In order to investigate, understand, and typologize the mosques of Kerman Province, the descriptive-analytical research method has been employed in this study. The present research focuses on examining all registered and historical mosques in Kerman Province, from the early Islamic period to the end of the Pahlavi era. In the process of examining and collecting initial information, 42 mosques were identified, but due to the destruction of some mosques or the lack of necessary documentation, ultimately 33 mosques were studied. The mosques have been examined based on their spatial elements and components, as well as their spatial enclosure. The results of this research indicate that the mosques of Kerman Province can be divided into three main types: single-spaced mosques with only enclosed spaces, mosques with both open and enclosed spaces, and mosques with open, semi-open, and enclosed spaces. Each type has given rise to different subtypes based on the type of spatial element used to create enclosure. Each subtype also includes various configurations and arrangements of spaces, which are detailed in the study.

Keywords: Typology, Mosque Architecture, Spatial Structure, Kerman Mosques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Typology
  • Mosque Architecture
  • Spatial Structure
  • Kerman Mosques