معیارهایِ مفهوم «یکپارچگی» در مکان‌های میراثی و شاخص‌های ارزیابی آن در میدان‌ حسینیه‌های نایین

نوع مقاله : علمی- ترویجی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان ، اصفهان، ایران

2 دانش آموختۀ مقطع کارشناسی ارشد ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

Holding different custom and rituals in every society strengthens the social ties of that society. Meanwhile, in Shi’a culture, Muharram mourning ceremonies have been valued semantically and create the basis for a set of rituals which gradually found diverse social functions and became part of popular culture. During Qajar period, unlike the previous periods, due to the role of religion and religious ceremonies in the social life of this period, special places were crated for holding these ceremonies, most important of which were Ashura rituals. In Nain, the space system of Husseinieh square (consisting of bodied squares and the physical form of Husseinieh) was influenced by these traditions during the Qajar period. The present study, as a case study seeks to explain how ceremonies and rituals interact especially Muharram and Safar mourning ceremonies as an identity and cultural factor of the city of Nain. Results of the questionnaires along with theoretical analysis, showed that in the interaction between the Ashura rituals and the city of Nain in terms of physical characteristics, they created certain elements and spaces in the Qajar period in Nain (Heptad Husseinieh squares) which are considered as the most important spatial and ritual elements which formed urban space and central neighborhoods and also considered as an important factor in the structure of the spatial system and its physical integrity. Also, mourning ceremonies have influenced the spaces associated with it due to their accordance with the beliefs of city’s resident and was effective in the identifying the spaces and their sense of belonging. Performing t is carried out in all aspects with the role and participation of people, and as a result of the experience of this group work in working together, provides the for creating social consistency and local integrity in the course of holding such ceremonies.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Study of how to integrity and meydan-hoseniyeh Nain city

نویسندگان [English]

  • Shahriar Nasekhian 1
  • mehdi soltani mohamdi 2
1 Assistant Professor, Faculty of Conservation and Restoration, Isfahan University of Art, Isfahan, Iran.
2 Graduated from Master's degree in restoration and restoration of historical buildings and fabrics, Shahid Beheshti University, Iran.
چکیده [English]

بافت شهری تاریخی نایین، به لحاظ مؤلفه‌های فضاهای شهری در شهرسازی ایرانی- اسلامی دارای الگوهای متنوع و ترکیب منحصر به فردی از میدان‌ در محلات هفت‌گانه است که از بعد عملکردی نیز بسیار قابل توجه می‌باشند. دردورۀ قاجار با رونق و گسترش آیین-های عاشورایی، با ساخت قالب کالبدی حسینیه در میدان‌های متقدم محلی به عنوان ‌مهم‌ترین فضای شهری، نظام فضایی میدان‌-حسینیه در نایین به وجود آمد. مفهوم یکپارچگی به همراه اصالت در نقش انتقال دهندۀ ارزشها و بعد معنایی میراث فرهنگی، مقوله‌ای مؤثّر و کلیدی در حفاظت به شمار می‌آید. در اسناد بین المللی نیز بر ضرورت توسعه چارچوب مفهومی یکپارچگی به منظور تعیین معیارهایی ثابت برای ارزیابی آن تأکید گردیده است. ماهیت کیفی و چند لایه بودن این مفهوم، دست یابی به این چارچوب را با دشورای‌هایی مواجه ساخته است که تأثیر آنرا می‌توان در فرآیند بازشناخت و ارزیابی معیارهای یکپارچگی در بسترهای مختلف مشاهده نمود. لذا پژوهش حاضر با انتخاب میدان‌حسینیه‌های هفت گانه نایین به عنوان مطالعه موردی در منطقه مرکزی ایران، و مبتنی بر بازخوانی و واکاوی اسناد و معاهده‌های جهانی از یک سو و دیدگاه‌های صاحب نظران از دیگر سو، با استفاده از روش پژوهش کیفی و راهبرد تحلیل محتوا، در پی رسیدن به سطحی از شناخت و معیارهای ارزیابی مفهوم یکپارچگی به عنوان پایه‌ای در راستای توسعه چارچوب مفهومی آن می‌باشد. سه معیار ساختاری-تاریخی، بصری-زیبایی شناختی و عملکردی –اجتماعی سه معیار اصلی برای سنجش و ارزیابی مفهوم یکپارچگی در مکان‌های میراثی را آشکار می‌سازد. مبتنی بر بررسی و تحلیل نقشه‌ها، اسناد، مصاحبه عمیق و مشاهدات و برداشتهای میدانی در میدان‌حسینیه‌های هفت‌گانۀ نایین شاخص‌‌های استخراج شده به منظور ارزیابی هر سه معیار یکپارچگی عبارتند از: معیار شکلی-ساختاری با شاخص‌های رابطه دو سویۀ جزء و کل، چگونگی ارتباط و هم پیوندی با معابر و گذرها ، معیار بصری –زیبایی شناختی با شاخص‌های ، ترکیب عناصر میدان در ساماندهی محور افقی در عرصه فضایی میدان‌ها با ایجاد محصوریت، ترکیب عناصر میدان در ساماندهی محور عمودی به منظور زمینه سازی جهت ایجاد تأکید بصری ، معیار عملکردی –اجتماعی با شاخص‌های معنا بخشی و ایجادحس تعلق به مکان و حضور پذیری و ایجاد قلمروی همگانی.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Ashura rituals
  • Husseinieh square
  • urban space
  • Identity
  • Naien

مراجع

- ابراهیمی، محمد حسن(1388). میدان؛ فضاهای تعریف نشده شهرهای ایرانی. هویت شهر. شماره 4.ض 107-120.
- الکساندر، کریستوفر(1392). سرشت نظم ،جلد اول پدیده ترجمه رضا سیروس صبری حیات .تهران، پرهام نقش.
- امین زاده، بهناز (1379)، «حسینیه­ها و تکایا بیانی از هویت شهرهای ایرانی» مجله هنرهای زیبا،شماره 6، صص66-55.
- اهری، زهرا، 1394،« شناسایی ساختار ثانویه شهر ایرانی در دورۀ قاجاریه» مجله هنرهای زیبا، شماره 2، صص 23- 34.
- اهری، زهرا. (1391). مکتب اصفهان در شهرسازی. تهران، دانشگاه هنر.
- بزرگ نیا، زهره ،1385، تکیه­ها و حسینیه­های ایران، تهران، صوفیان.
- بنتلی، ای ین و همکاران، (1387). محیطهای پاسخده. ترجمه مصطفی بهزاد فر، تهران،تهران:انتشارات دانشگاه علم وصنعت.
- بیکن، ادموند(1376). طراحی شهرها. چ اول ترجمه فرزانه طاهری.مرکز مطالعات وتحقیقات شهرسازی و معماری ایران
- بلاغی، عبدالحجت(قمری 1365) ، تاریخ نایین، چاپخانه مظاهری، تهران.
- پاکزاد، جهانبخش (1386)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری،انتشارات شهیدی، تهران.
- پاکزاد، جهانشاه(1389). سیر اندیشه­ها در شهر سازی3-از فضا تا مکان،تهران آرمانشهر.
-پیرنیا محمد کریم و معماریان، غلامحسین. 1387.معماری ایرانی.تهران:سروش دانش.
- پورجعفر وهمکاران(1389). میدان به مثابه فضای عمومی موفق شهری، نشریه ماه هنر، شماره 143. ص 28-35.
-  چلبی، مسعود(1375). جامعه شناسی نظم.تهران: نشر نی .
- دانش، جابر و طیبی امیر(1390).کیفیت حضور در میادین شهری با تأکید بر نمونه­های سنتی ایران. نشریه مطالعات  شعر ایرانی اسلامی. شماره 4، ص 71-80.م
- دانشپور، سید عبدالهادی(1383). درآمدی بر مفهوم و کارکرد هویت محیط انسان ساخت، فصلنامه باغ نظر ، شماره اول 71-59.
- رمضان نرگسی، رضا،1385، «عزاداری در عصر قاجار »مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش  شماره 9 ، صص 53-90.
-سادات حبیبی، رعنا، 1387، «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکان» مجله هنرهای زیبا، شماره 35، صص 50-39.
-سرمد زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1391). روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران.اگه.
- سلطانزاده، حسین(1390)، نایین شهر هزاره­های تاریخی، چ دوم، دفتر پژوهشهای فرهنگی،تهران.
-طالبیان، محمد حسن(1384). نقش مفهوم اصالت در حفاظت محوطه­های میراث جهانی: تجاربی از دوران تلاش برای حفاظت میتنی بر اصالت. رساله دکتری معماری، استاد راهنما : دکتر محمد منصور فلامکی. دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا . دانشگاه تهران.
- علی الحسابی، مهران و پای کن عصمت،1392. تدوین چارچوب مفهومی تعامل شهر و آیین­های جمعی و بررسی مصداق آن در آیین­های عاشورایی، مجله مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 12، صص 27-36.
- غفاری، علی؛سهیلی پور، محمد صادق و شفیعی، امیر.(1391).تأثیرفناوری اطلاعات و ارتباطات بر ساختار فضایی شهر با رویکرد طراحی شهر نو ترکیب، فصلنامه صفه، شماره 3، صص 65-74.
- کرمونا، متیو. و همکاران(1388). مکانهای عمومی، فضاهای شهری. ترجمه فریبا قرائتی و مهشید شکوهی . تهران. دانشگاه هنر.
-فلاحت، محمد صادق و شهیدی، صمد (1394)، نقش مفهوم توده-فضا در تبیین مکان معماری. مجله باغ نظر، (35.
- موسوی و همکاران، (1394).  «گونه شناسی کالبدی میدان­های مرکز محله در بافت تاریخی گرگان » نشریه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 21، صص78-67.
- مدنی پور، علی(1379). طراحی فضای شهری، ترجمه فرهاد مرتضایی، تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزی.
- دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، گزارشهای ثبتی حسینیه­های:  باب المسجد، کِلوان، نوگ آباد، کوی سنگ، چهل دختران، پنجاهه و کوی سنگ شهرستان نایین در استان اصفهان
ICCROM(2007).sharing conservation,Decision. ICCROM.Rome. Italy.
ICOMOS(1994). The Nara Conference on Authenticity in Relation to the Word Heritae Conservation .Nara,Japan.
HEREC.(Historic Environment Review Executive Committee.(2006). HERITAGE COUNTS. Engilsh Heritage
Jokilehto ,J(2006).Consideration on Authenticity and Integrity in World Heritage Context. City and Time 2.(1).
Stovel, H.(1995).Consideration in Framing the Authenticty Question for Conservation. In: Proceceedings of the Nara Conference on Authenticity in Relation to the World Heritage Conservation.UNESCO WH Center-Agency ror Cultural Affairs.
Jokilehto ,J. (2007).international Carters on Urban Conservation : Some Thoughts on the Principles Expressed in Cureernt International Doctrine .City and Time.
Stovel, H.(2007). Effective Use of Authenticty and Integrity as World Heritage Qualify ing Conditions. City Time.
Rossler, M. (2007). Applying Authenticity to Cultural Landscapes. In : Wate, Diana.(ED). APTBulletin. PP.47-54.Vol.XXXIX.No.2-3.Published by Association for Preservation Technology International.
معماری اقلیم گرم و خشک
دوره 11، شماره 18
اردیبهشت 1403
صفحه 111-131

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار