بررسی فضا-زمان‌مبنای حفاظت میراث معماری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

میراث معماری پیوستار فضا-زمانی است که در تعامل انسان و فضا در زمان شکل گرفته و تمایز و تداوم خود را تعریف کرده است. ارزش‌های وابسته به ابعاد فضا و زمان این پیوستار، منجر به شکل‌گیری مفهوم و امرِ حفاظت آن در تعامل با مفهوم توسعه و امرِ تغییر شده است. فرایند حفاظت و توسعه بایستی منجر به تداوم این پیوستار فضا-زمانی و ارزش‌های آن شود. بر این اساس، مقاله پیش رو با هدف اصلی بیان ذهنیت و فعلیت حفاظت و توسعه معماری تاریخی نسبت به عناصر تعریف‌کننده معماری: فضا و زمان، به سؤال اصلی «آیا فرایند حفاظت و توسعه معماری تاریخی، توانسته است پیوستار فضا-زمانی آن را در زمان تداوم بخشد؟»، با رویکرد کیفی و روش استدلال منطقی و شیوه کتابخانه‌ای پاسخ می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که در سیر تاریخی حفاظت و توسعه، معماری فضایی سه‌بعدی که بر آن زمان خطی عارض می‌شود پنداشته شده است و بر این اساس، دو دیدگاه کلی نسبت به این پیوستار فضا و زمان شکل گرفته است: یکی، جدایی زمان از فضا در طی زمان و محصول زمان گذشته‌بودن فضا، و دیگری، جدایی زمان گذشته از فضا در طی زمان و محصول زمان حال و آینده‌بودن پیوستار فضا و زمان. در دیدگاه دوم، پیوستارهای فضا و زمانی به تعداد فرایند‌های حفاظت و توسعه بازتولید می‌شود. نتیجه حاکی از آن است که حاکمیت دیدگاه خطی و عینی بر «زمان»، تقدم فضا بر زمان و عدم ورود زمان به جوهره پدیده‌ها و جدایی زمان از فضا، باعث عدم تداوم پیوستار فضا-زمانی در زمان شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Space-time-based assessment of architectural heritage conservation

نویسنده [English]

  • Mahmoud Poursarrajian
Faculty member of Yazd university, Yazd. Iran
چکیده [English]

Historical architecture is a space-time continuum that was formed in the interaction of man and space in time and defined its distinction and continuity. The values related to the space and time dimensions of this continuum have led to the formation of the concept and its protection in interaction with the concept of development and change. The process of protection and development should lead to the continuity of this space-time continuum and its values. Based on this, the following article with the main purpose of expressing the mentality and actuality of the preservation and development of historical architecture in relation to the defining elements of architecture: space and time, to the main question "has the process of preservation and development of historical architecture been able to maintain its space-time continuity in Will time continue?", answers with a qualitative approach and a logical reasoning method and a library method. The findings show that in the historical course of conservation and development, space has been considered objectively and time linearly and objectively, and based on this, two general perspectives on the space-time continuum have been formed: one, the separation of time from space during time and the product of the past time of the space-time continuum, and the other, the separation of the past time from the space during time and the product of the present and the future of the space-time continuum. In the second perspective, space-time continuums are reproduced as many conservation and development processes. As a result, due to the dominance of the linear and objective view on "time" in both views, the space-time continuum does not continue in time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • conservation and development
  • space-time continuum
  • architectural heritage
  • space
  • time
احمدی، بابک (1400). هایدگر و تاریخ هستی. چاپ دهم. تهران: انتشارات مرکز.
اذکایی، پرویز (1376). رساله زروانی علمای اسلام. میراث اسلامی ایران. دفتر 4. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
ارباسلی، آیلین (1393). حفاظت معمارانه. ترجمه پیروز حناچی، مرضیه آزادارمکی و یلدا شاه‌تیموری. تهران: دانشگاه تهران.
اردبیلی، محمدمهدی و آزادی، علیرضا (1393). هگل، هایدگر و مسئله زمان. پژوهش‌های فلسفی، 8(14): 49-69.
اسدی، مهدی (1401). آیا ملاصدرا از بعد چهارم عدول کرده است؟. متافیزیک، 14(34): 23-37.
اسفنجاری‌کنار، عیسی (1400). تحول حفاظت شهری در اروپا: به‌ سوی منظر شهری‌- تاریخی. اصفهان: نقش مانا.
ایزدی، محمدسعید (1389). مروری بر سیر تکاملی اندیشه‌ها، رویکرد‌ها و برنامه‌های نوین حفاظت و باززنده‌سازی اماکن تاریخی و فرهنگی در جهان. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی شناخت و معرفی مزیت‌ها و ظرفیت‌های احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی)، تهران.
اینوود، مایکل (1388). فرهنگ فلسفی هگل. ترجمه حسن مرتضوی. مشهد: نشر نیکا.
آنسل-پیرسون، کیت و مالرکی، جان (1398). فلسفه برگسن. ترجمه محمدجواد پیرمرادی. چاپ دوم. تهران: سمت.
آینشتاین، آلبرت (1362). ن‍س‍ب‍ی‍ت‌: ن‍ظری‍ه‌ خ‍ص‍وص‍ی‌ و ع‍م‍وم‍ی‌ و م‍ف‍ه‍وم‌ ن‍س‍ب‍ی‍ت‌. ترجمه م‍ح‍م‍درض‍ا خ‍واج‍ه‌پ‍ور. ت‍ه‍ران‌‏‫: خ‍وارزم‍ی‌.
براندی، چزاره (1391). نظریه‌های مرمت. ترجمه پیروز حناچی. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
توران، ‌امداد (1382). فلسفه تاریخ هگل. نامه مفید، 39(9): 23-36.‎
تورانی، اعلی و دلشاد، فاطمه (1391). عینیت زمان در نگاه ابن‌سینا و کانت. حکمت و فلسفه، 8(2): 103-114.‎
ج‍لال‍ی‌ م‍ق‍دم‌، م‍س‍ع‍ود (1384). آئ‍ی‍ن‌ زروان‍ی‌: م‍ک‍ت‍ب‌ ف‍ل‍س‍ف‍ی‌ - ع‍رف‍ان‌ زرت‍ش‍ت‍ی‌ ب‍ر م‍ب‍ن‍ای‌ اص‍ال‍ت‌ زم‍ان‌. تهران: امیرکبیر.
حبیبی، سید محسن؛ مقصودی، ملیحه (1381)، مرمت شهری، چاپ اول، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
حناچی، پیروز (1391). مرمت شهری در بافت‌های تاریخی ایران. ویراستار علمی محمود پورسراجیان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حناچی، پیروز و فدایی‌نژاد، سمیه (1390). تدوین چارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت‌های فرهنگی- تاریخی. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، (46): 15-26.
رادول، دنیس (1393). حفاظت و پایداری در شهرهای تاریخی. ترجمه پیروز حناچی و یلدا شاه‌تیموری. تهران: دانشگاه تهران.
الرازی، محمد بن عمر (1987). المطالب العالیه من العلم الالهی. جلد 7. به تحقیق دکتر احمد حجازی السقا. بیروت: دارالکتاب العربی.
رحیم‌زاده، محمدرضا و نجفی، مهنام (1389). جایگاه درک ارزش‌های ماهوی اثر تاریخی در روند احیاء. در مجموعه مقالات نخستین همایش شناخت و معرفی مزیت‌ها و ظرفیت‌های احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی. سازمان میراث فرهنگی، صندوق احیاء و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی.
رضازاده، مجتبی (1383)، خلاصه‌ای از تاریخ مرمت و معرفی صاحب‌نظران مرمت و قوانین مرمتی آثار هنری و مرکز تاریخی شهری، جزوه کلاسی واحد درسی مبانی نظری مرمت، مقطع کارشناسی رشته معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران.
شماعی، علی؛ پوراحمد، احمد (1384)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران.
شوای، فرانسواز (1388)، شهرسازی، تخیلات و واقعیات، ترجمه محسن حبیبی، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
صحی‌زاده، مهشید و ایزدی، محمدسعید (1383). حفاظت و توسعه شهری: دو رویکرد مکمل یا مغایر؟. فصلنامه آبادی، (45): 12-21.
عباس‌زاده، عباس و نبوی‌نیا، مهدی (1402). بررسی مهم‌ترین براهین ابطال تناسخ (برهان ابن سینا و برهان ملاصدرا) و ضرورت استخدام مفهوم زمان در برهان صدرالمتألهین. دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی، 11(2): 99-112.
فتح طاهری، علی (1392). آهنگ زمان در فلسفه حیات برگسن. غرب‌شناسی بنیادی، 4(2): 131-158.
فتحی، علی و آیت‌اللهی، حمیدرضا (1388). زمان از دیدگاه ملاصدرا و برگسن. معرفت فلسفی، 7(2): 131-150.
فلام‍ک‍ی‌، م‍ح‍م‍دم‍ن‍ص‍ور‏ (1390). ری‍ش‍ه‌ه‍ا و گ‍رای‍ش‌ه‍ای‌ ن‍ظری‌ م‍ع‍م‍اری‌. چاپ چهارم. تهران: فضا.
فلامکی، محمدمنصور (1391). شکل‌گیری معماری در تجارب ایران و غرب. تهران: نشر فضا.
فیلدن، برنارد م. و یوکیلهتو، یوکا (1388). راهنمای مدیریت برای محوطه‌های میراث جهانی. ترجمه پیروز حناچی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فیلیپ، جیمز (1385). دیالوگ پنهان: زمان و خاطره از دیدگاه فروید و هایدگر. ترجمه مجید کمالی. خردنامه همشهری، (4).
قنبری، مهدی (1396). مرلوپونتی و گردش دیالکتیکی پدیدارشناسی. شناخت، 10(1): 147-168.
کدیور، محسن (1374). تحلیل و نقد نظریه موهوم بودن زمان. نامه مفید، 1(1): 89-134.
گم‍پ‍رت‍س‌، ت‍ئ‍ودور (1399). متفکران یونانی. ترجمه محمدحسن لطفی. چاپ دوم. تهران: خوارزمی.
گ‍ی‍دن‍ز، آن‍ت‍ون‍ی‌ (1391). ت‍ج‍دد و ت‍ش‍خ‍ص‌: ج‍ام‍ع‍ه‌ و ه‍وی‍ت‌ ش‍خ‍ص‍ی‌ در ع‍ص‍ر ج‍دی‍د. ترجمه ناصر موفقیان. چاپ هشتم. تهران: نشر نی.
لطفی، سهند (1390). تبارشناسی بازآفرینی شهری از بازسازی تا نوزایی. تهران: آذرخش.
لوفور، هانری (1391). تولید فضا. ترجمه محمود عبدالله‌زاده. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
مختاری‌گرچکانی، محمدعلی (1394). چیستی زمان. نسیم خرد، 1(1): 83-98.‎
م‍ددپ‍ور، م‍ح‍م‍د (1387). آش‍ن‍ای‍ی‌ ب‍ا آرای‌ م‍ت‍ف‍ک‍ران‌ درب‍اره‌ هنر. چاپ دوم. تهران: انتشارات سوره مهر.
مطهرى، مرتضى (1371). حرکت و زمان در فلسفه اسلامى. تهران: انتشارات حکمت.
موسوی‌کریمی، ‌سید‌مسعود (1379). زمان چیست؟. نامه مفید، 23(6): 163-196.‎
مهدوی‌نژاد، محمد‌جواد (1386)، سیر اندیشه‌های معماری: تاریخ معماری جهان، تاریخ معماری معاصر و مبانی نظری، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی شعبه واحد تهران، تهران.
نجفی‌افرا، مهدی (1389). زمان و هستی از دیدگاه ملاصدرا. خردنامه، (60): 30-44.
هایدگر، مارتین (1386). هستی و زمان. ترجمه سیاوش جمادی. تهران: انتشارات ققنوس.
یوکیلهتو، یوکا (1377). استانداردها، اصول و منشورهای بین‌المللی حفاظت. ترجمه سوسن چراغچی. فصلنامه علمی-ترویجی اثر، 19(29-30): 121-135.
یوکیلهتو، یوکا (1387)، تاریخ حفاظت معماری، ترجمه دکتر محمد‌حسن طالبیان و خشایار بهاری، چاپ اول، انتشارات روزنه، تهران.
 
Alexander, S (1920). Space, Time, and Deity, Vol. 1, London: Macmillan and Co.
Ashworth, G. & Page, S.J. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism management, 32(1), 1-15.
Ashworth, G. (1991). Heritage planning: conservation as the management of urban change. Geo press.
Ashworth, G., Graham, B. and Tunbridge, J. (2007). Pluralising Pasts: heritage, Identity and Place in Multicultural Societies. London: Pluto.
Aygen, Z. (2013). International heritage and historic building conservation: Saving the world’s past. Routledge.
Bogue, Ronald (2003). Deleuze on Cinema, London: Routledge.
Bressani, M. (2016). Architecture and the historical imagination: Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc, 1814–1879. Routledge.
Brown, G. B. (2011). The care of ancient monuments: An account of Legislative and other measures adopted in European countries for protecting ancient monuments, objects and scenes of natural beauty, and for preserving the aspect of historical cities. Cambridge University Press.
Colburn, H. P. (2023). A brief historiography of Parthian art, from Winckelmann to Rostovtzeff. Journal of Art Historiography, (28).
Dewey, J. (1940). Art as our heritage. In J. Boydston (Ed.), The later works 1925–1953. 1939–1941 Essays, reviews and miscellany, vol. 14 (pp. 255–257). Carbondale and Edwardsville: Southern Illinois University Press.
Doratli, N., Hoskara, S.O. & Fasli, M. (2004). An analytical methodology for revitalization strategies in historic urban quarters: a case study of the walled city of Nicosia, North Cyprus. Cities, 21(4): 329-348.
dos Santos Figueiredo, Y. D., Prim, M. A., & Dandolini, G. A. (2022). Urban regeneration in the light of social innovation: A systematic integrative literature review. Land Use Policy, 113, 105873.
Einstein, A. & Leopold I. (1938). The Evolution of Physics: The Growth of Ideas from Early Concepts to Relativity and Quanta. Cambridge University Press.
Einstein, A. (1955). Autograph letter signed ('A. Einstein') to Michele Besso's son, Vero, and sister, Bice Rusconi ('Lieber Vero und liebe Frau Bice'), Princeton, 21 March 1955.
English Heritage. (2008). Conservation Principles: Policies & Guidance for the Sustainable Management of the Historic Environment. London: English Heritage.
English Heritage. (2013). Heritage Works: The use of historic buildings in regeneration; a toolkit of good practice. London: English Heritage.
Feilden, B. & Jokilehto, J. (1993). Management Guidelines for world Cultural Heritage Sites. Rome: ICCROM.
Feilden, B. & Jokilehto, J. (1993). Management Guidelines for world Cultural Heritage Sites. Rome: ICCROM.
Fitch, J.M. (1990). Historic preservation: curatorial management of the built world. Charlottesville, Virginia: University of Virginia Press.
Flay, J.C. (1993). Essence and Time in Hegel. In Stern, R. (ed.). Hegel Critical Assessments. (Vol. 3). London: Routledge.
Graham, B. (2002). Heritage as Knowledge: Capital or Culture? Urban Studies, 39(5-6): 1003-1017.
Hall, M. (Ed.). (2011). Towards World Heritage: international origins of the preservation movement, 1870-1930. Ashgate Publishing, Ltd..
Hilton, T. (2002). John Ruskin. Yale University Press.
Historic England. (2017). The Setting of Heritage Assets: Historic Environment Good Practice Advice in Planning Note 3. London: Historic England.
Hughston, L.P. & Tod, K.P. (1990). An introduction to general relativity. Vol.5. Cambridge: Cambridge University Press.
Inwood, M. (2000). A Heidegger Dictionary. Oxford: Blackwell Publishers Inc.
Jokilehto, J. (2022). EDUCATION AND TRAINING IN HERITAGE CONSERVATION. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (25): 11-20.
Khawaldeh, J. (2023). Theory of erasing (dropping) the Present. Available at SSRN.
Li, Y., Mofarreh, F., Dey, S., Roy, S., & Ali, A. (2022). General relativistic space-time with η 1-Einstein metrics. Mathematics, 10(14), 2530.
Lynch, K. (1972), What Time is This Place? Cambridge: MIT Press.
Monserrati, M. (2023, June). A Victorian taste of Italy: Situating the “Italian-Swiss Colony” in California wine culture. In Forum Italicum (p. 00145858231176506). Sage UK: London, England: SAGE Publications.
Montenegro Ortiz, C.M. (2022). Pragmatism and Creativity: Patenting the School Art Manifesto from Dewey’s Aesthetic Experience. Criativity, 9(1): 130-145.
Pendlebury, J. & Strange, I. (2011). Urban conservation and the shaping of the English city. Town Planning Review (TPR), 82(4): 361-392.
Pendlebury, J. (2009). Conservation in the age of consensus. USA & Canada: Rutledge.
Perepolkin, S., Havrylenko, O., & Mazur, A. (2023). Formation and development of international customs law: periodisation issues.
Roberts, C. (2015). Living with the ancient Romans: past and present in eighteenth-century encounters with Herculaneum and Pompeii. huntington library quarterly, 78(1), 61-85.
Semes, S. (2017). New design in old cities: Gustavo Giovannoni on architecture and conservation. Change Over Time, 7(2), 212-233.
Smith, L. (2006). The Uses of Heritage. Oxon: Routledge.
Thomson, G., & Newman, P. (2018). Urban fabrics and urban metabolism–from sustainable to regenerative cities. Resources, Conservation and Recycling, 132, 218-229.
Whitrow, G.J. (1973). The Nature of Time. New York: Holt, Rinehart and Wilson.
Yount, A. (2005). William Morris and the Society for the Protection of Ancient Buildings: Nineteenth and Twentieth Century Historic Preservation in Europe.
Zizek, S. (2012). Less Than Nothing (Hegel and the Shadow of Dialectical Materialism). London & New York: Verso.