تحلیلی بر روش های مقاوم سازی بناهای خشتی مبتنی بر بکارگیری عناصر تقویت کننده؛ بر اساس آیین نامه و استانداردهای خشت در کشورهای نیوزیلند، مراکش، پرو و آمریکا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران

چکیده

امروزه بیش از یک سوم مردم جهان در ابنیه خاکی زندگی می کنند. یکی از مساله های قابل توجه در این بناها، ایجاد ترک و شکست در زمان زلزله و عدم مقاوم سازی کامل آنها در برابر نیروهای افقی و عمودی می باشد. مقاوم سازی سازه های خشتی به واسطه بکارگیری تقویت کننده ها، یکی از راه حل های معمول در سازه های خشتی می باشد. در دوران معاصر آیین نامه های موجود در ایران استفاده از خشت را علی رغم قابلیت های بسیار، محدود کرده است. این در حالی است که در چند دهه اخیر بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا، در پی تنظیم و ثبت آیین نامه ها و استانداردهایی مشخص برای ساخت و ساز با مصالح خاک و خشت بوده اند. کشورهای آلمان، استرالیا، آمریکا، پرو، مراکش، ترکیه و برخی دیگر از کشورها در این حوزه پیشقدم بوده و تلاش کرده اند بر اساس مطالعه دقیق رفتار سازه های خشتی، به استخراج ضوابط و استانداردهای مشخص در مقاوم سازی این گونه از بناها دست یابند. این مقاله از مجموع آیین نامه های کشورهای مختلف؛ آیین نامه کشورهای نیوزیلند، مراکش، پرو و آمریکا (نیومکزیکو) را جهت مطالعه و تحلیل انواع تقویت کننده ها در جهت مقاوم سازی بناهای خشتی در مقابل زلزله انتخاب کرده است. این پژوهش مبتنی بر روش «توصیفی- تحلیلی» و «پژوهش در متن» می باشد و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. لذا می کوشد تا با بررسی آیین نامه خشت در کشورهای مورد مطالعه، به استنتاج و جمعبندی روشنی از نحوۀ بکارگیری عناصر تقویت کننده در مقاوم سازی بناهای خشتی دست یابد. بررسی ها نشان می دهد عناصر تقویت کننده در آیین نامه کشورهای مورد مطالعه، از مصالح سخت و غیر همگن با خشت به سمت مصالح نرم و بومی پیش رفته است. قابلیت انعطاف پذیری مصالح تقویت کننده در مقابل نیروهای زلزله، یکی از موضوعاتی است که در آیین نامه های جدید بسیار به آن توصیه شده است. در میان آیین نامه کشورهای مورد مطالعه، آیین نامه کشورهای پرو و تا حدودی مراکش توصیه های بسیاری به استفاده از مصالح نرم، همگن و انعطاف پذیر داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of the Methods of Strengthening Adobe Structures with Emphasis on Reinforcement elements According to clay regulations and standards in New Zeland, Morocco, Peru and the United States

نویسنده [English]

  • somayeh omidvari
Assistant Professor, Science and Arts University, Yazd, Iran
چکیده [English]

abstract
Today more than a third of the world's population lives in earthen buildings. The use of building materials and bricks in the construction of buildings has been common in Iran for centuries. Cracks and failures of this type of buildings during earthquakes and their lack of reinforcement is one of the problems that is necessary by carefully studying the behavior of brick structures and analyzing the regulations of different countries in this area to find appropriate solutions. Found. Reinforcement of brick structures by using different reinforcements is one of the suitable solutions in brick structures. In modern times existing regulations in modern times existing regulations in Iran have restricted the use of clay, despite its many capabilities.
Many developed countries in the world, in recent decades, have sought to regulate and register regulations and standards for construction on earth materials. Germany, Australia, the United States, Peru, Morocco, Turkey and some other countries have taken the lead in this issue and have strengthened them according to certain rules and standards. This article is among the regulations of different countries; the regulations have selected New Zealand, Morocco, Peru and the United States (New Mexico) to study and analyze the types of reinforcements to reinforce brick buildings against earthquakes. This research, based on the content analysis method, tries to achieve reinforcing elements in the reinforcement of brick programs based on clay regulations in the studied countries, and emphasizes the role of local and flexible materials in the reinforcement of buildings against earthquakes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reinforcement
  • Reinforces
  • Adobe structures
  • Regulations
  • تابش­پور، محمدرضا و فرهنگ­فر، حسن. (1384). مقاوم­سازی لرزه­ای سازه­های خشتی. نشریه راه و ساختمان، شماره 28.
  • تابش­پور، محمدرضا. (1386). بررسی ضوابط ساده طراحی ساختمان­های بنایی (آجری، خشتی و سنگی). پنجمین کنفرانس بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله. تهران- پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، سایت مرجع دانش(سیویلیکا).
  • حجازی، سید امیرمهرداد. حجازی، بینا. مهداد، حامد و حجازی، صبا (1394). مطالعه تخریبِ لرزه­ای یک حجره خشتی در ارگ بم و ارائه طرح مرمت آن. دوفصلنامه علمی پژوهشی مرمت و معماری ایران. سال 5. شماره 9، 86-71.
  • خوشبخت بهرمانی، شوکا و سپهری­مقدم، منصور. (1391). ابنیه خشتی مقاوم در برابر زلزله، هویت­شهر، سال 6، شماره 11، 62-53.
  • درمحمدی، منصوره و رحیم­نیا، رضا. (1396). تثبیت مکانیکی خاک و تبیین جایگاه آن در مصالح بومی اقلیم گرم و خشک. اقلیم گرم و خشک. سال 5. شماره 6، 49-29.
  • ذات­اکرم، وحید و زمانی­فرد، علی (1397). استحکام بخشی لرزه­ای ابنیه خشتی روستایی (مطالعه موردی: روستای تاریخی اصفهک- طبس). فصلنامه علمی فنی هنری اثر. شماره 80، 60- 41.
  • رازانی، رضا. (1384). نگاهی به تجربیات کشورهای زلزله­خیز در مقاوم­سازی ساختمان­های خشتی و آجری غیر مسلح و نکات مهم آیین­نامه­های ساختمانی اخیر نخستین همایش ملی استحکام بخشی ساختمان­های بنایی غیر­مسلح و بناهای­تاریخی. شهرداری شیراز، سایت مرجع دانش(سیویلیکا).
  • رحیم نیا، رضا. محمودزاده، امین. تهرانی، فرهاد و زمانی فرد، علی. (1392). بازشناخت تجربیات معماری بومی در جنوب خراسان، جهت حفاظت و مرمت معماری خشتی. مسکن و محیط روستا. شماره 142، 32-19.
  • طایفی­نصرآبادی، عباسعلی و رشیدی­مهرآبادی، محمدحسین. (1387). روش های مقاوم سازی و بهسازی سازه های بنایی و خشتی در برابر زلزله. مجله مهندسی عمران دانشگاه آزاد اسلامی. سال 1 پیش­شماره 2، 70-58.
  • منصوری، فائقه. (1395). رساله کارشناسی ارشد. معماری اصول طراحی سازه­های گلین مقاوم در برابر زلزله ( با تمرکز بر ساخت و ساز با خاک در کشورهای با پهنه­بندی زلزله مشابه ایران). دانشگاه یزد.
  • وطن­اسکویی، اصغر. افضلی، محمد. مددی پور، محمدرضا و بخشی، علی. (1395). بررسی آزمایشگاهی دیوار خشتی تحت کشش قطری با رویکرد تقویت خشت و ملات. مسکن و محیط روستا. شماره 154، 124-107.
  • NZS 4297: New Zealand Standard, Engineering Design of  Earth Buildings, Published by Standards New Zealand, the trading arm of the Standards Council, 1998
  • NZS 4298: New Zealand Standard, Materials and Workmanship for Earth Buildings, Published by Standards New Zealand, the trading arm of the Standards Council, 1998
  • NZS 4299: New Zealand Standard, Earth Buildings not requiring Specific Design, Published by Standards New Zealand, the trading arm of the Standards Council, 1998
  • PERU: NORMA E.080 DISEÑO Y CONSTRUCCIÓN CON TIERRA REFORZADA, Published by Minister of Housing, 2017.
  • MOROCCO: Draft Reglement Parasismique Des Constructions En Terre,Published by Kingdom of Morocco Ministry of Equipment Public Equipment Department, [Morroco],
  • NMAC: New Mexico Historic Earthen Buildings, [USA] 2015.
  • NMAC: IBC 2019 Pre-publication Adobe Code Text, [USA] 2019.