تحلیل تمثیلی دولت‌خانه‌ی صفوی در اقلیم اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار دانشکده‌ معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران. ایران

3 دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی. تهران، ایران

چکیده

رابطه‌ی معماری صفوی در اصفهان به خصوص دولت‌خانه‌ی صفوی، با اقلیم این شهر اساساً تمثیلی است و تمثال‌های این دولت‌خانه بر اساس اقلیم این منطقه شکل گرفته‌اند. از این منظر معماری دولت‌خانه رابطه‌ای تنگاتنگ با اقلیم منطقه برقرار می‌کند، اما ظهور تمهیدات اقلیمی در این معماری تنها مبتنی بر وجه مادی نیست، بلکه صورت اثر به چیزی فرای آن نیز ارجاع می‌دهد. از همین راه غایت این مقاله به تبیین رابطه‌ی میان اقلیم و معماری دولت‌خانه‌ی صفوی اختصاص یافت، و روش اسطوره‌شناسی تمثیلی کروزر در حکم روش تحقیق انتخاب شد چرا که از مناسب‌ترین روش‌های تحقیق جهت کشف معنای بنیادین در آثار نمادین و تمثیلی است. این میان جای توجه دارد که به کارگیری روش‌های نوین در تحلیل روش‌مند و نظام‌مند تاریخ معماری ایران به نظر امری ضروری است، چرا که هرگونه نگاه نو به معماری تاریخی ایران وجهی جدید از آن را برملا می‌سازد و می‌تواند در فهم این آثار موثر واقع شود. بر این اساس این مقاله که بر آن بود با نگاهی نو به رابطه‌ی میان دولت‌خانه‌ی صفوی اصفهان با اقلیم این شهر بپردازد، با استفاده از روش اسطوره‌شناسی تمثیلی از صورت عناصر اقلیمی دولت‌خانه‌ی صفوی به سوی معنای آن سوق گرفت و با تبیین رابطه‌ی مذکور به معنای نهان آن دست یافت، و در نهایت به این نتیجه رسید که نیروی محرکه‌ی شکل‌گیری تمثال‌های این دولت‌خانه همانا اقلیم در معنای اصیل آن یعنی پدیده‌ها و پدیدارهای طبیعی مکان سکونت بوده است و تاثیر این نیروها چنان بوده است که نزد این اقوام جنبه‌ای نمادین پیدا کرده، موجب شکل‌گیری نگرشی متافیزیکی به این نیروها می‌شود، چندان که از این راه روایت‌هایی شکل می‌گیرد و در تمثال‌های آنان ظهور می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Allegorical Analysis of the Safavid Government House in the Climate of Isfahan

نویسندگان [English]

  • saina mohammadi khabazan 1
  • Amir Saeid Mahmoodi 2
  • Bahman Namvar Motlagh 3
1 PhD student in architecture, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Iran
2 Associate professor of architecture, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Iran
3 Associate professor of French language and literature, Shahid Beheshti University, Tehran. Iran
چکیده [English]

The relationship between Safavid architecture, especially Safavid Government House, and the climate of this city in Isfahan is based on allegory and the icons of this Government House are based on the climate of this region. From this point of view, the architecture of the government house establishes a close relationship with the climate of the region, but the manifestation of climatic arrangements in this architecture is not only based on the material aspect, but also its form refers to something beyond it.Thus, the purpose of this article was to explain the relationship between climate of this region and Architecture of Safavid Government House, And the method of Cruiser allegorical mythology was chosen as the research method because it is one of the most appropriate research methods for discovering the idea or fundamental meaning of any allegorical work. It should be noted that the use of new methods in dealing with the history of Iranian architecture seems to be necessary because although Iranian architecture has been described many times in various ways, but, the gap of methodological and systematic analysis still can be seen and every new perspective at each of the historical structures of Iranian architecture reveals a new aspect of that structure and can be effective in understanding these buildings. Thus, this article, which was intended to reveal a new aspect of the relationship between the Safavid Government House and the climate of this city, used allegorical mythology to move from the climatic elements of the Safavid Government House to its meaning, and by Explaining this relationship reached its hidden meaning, and finally came to the conclusion that the driving force behind the formation of the icons of this architecture is the climate, and the influence of these forces has been such that it has acquired a symbolic aspect among these peoples, forming a metaphysical attitude towards these forces, as much as in this way narratives are formed and appeared in their architectural icons.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavid Government House
  • Safavid architecture
  • climate and architecture
  • Allegorical Architecture
  • Allegorical Mythology
  • قرآن کریم. (1392). ترجمه: محمدمهدی فولادوند. تهران: پیام عدالت.
  • اتینگهاوزن، ریچارد. (2537). قالیچه‌های شیری فارس. ترجمه: پرویز تناولی و سیروس پرهام. تهران: سازمان جشن هنر.
  • استیرلن، هانری. (1377). اصفهان تصویر بهشت. ترجمه‌: جمشید ارجمند. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
  • بایار، ژان-پیر. (1376). رمزپردازی آتش. ترجمه‌: جلال ستاری. تهران: مرکز.
  • بندهش، فرنبغ دادگی. (1395). ترجمه‌: مهرداد بهار. تهران : توس.
  • پاپادوپولو، آلکساندر. (1368). معماری اسلامی. ترجمه: حشمت جزئی. تهران: چاپ گلشن.
  • پاکزاد، جهانشاه. (1394). تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران از آغاز تا دوران قاجار. تهران: انتشارات آرمانشهر.
  • پوپ، آرتور و اکرمن، فیلیس. (1387). سیری در هنر ایران.جلد 6. ترجمه: مصطفی ذاکری. تهران: علمی و فرهنگی.
  • پورداوود، ابراهیم. (1307-جلد 1 و 2). یشت‌ها. بمبئی: انجمن زرتشتیان ایرانی.
  • پورداوود، ابراهیم. (1386). فرهنگ ایران باستان. تهران: اساطیر. فصل مهرابه (پرستشگاه دین مهر).
  • پیرنیا، محمدکریم. (1383). سبک شناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.
  • جابری انصاری، میرزا حسن خان. (1378). تاریخ اصفهان. تصحیح و تعلیق: جمشید مظاهری. اصفهان: مشعل.
  • جعفری زند، علیرضا. (1381) اصفهان پیش از اسلام(ساسانی). تهران: آن.
  • حبیبی، سید محسن. (1383).از شار تا شهر. تهران: دانشگاه تهران.
  • خلیلی، مصطفی. (1384). حقیقت محمدیه در حکمت متعالیه. فصلنامه اندیشه نوین دینی. 1 (2)، 147-161.
  • دهخدا، علامه. (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران
  • رضی، هاشم. (1371). آیین مهر. تهران: انتشارات بهجت.
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1389). تفسیر آیه نور یا بیان مراتب آفرینش. محمد خواجوی. تهران: مولی.
  • کربن، هانری. (1383). ارض ملکوت کالبد انسان در روز رستاخیز. تهران: انتشارات طهوری.
  • کمپفر، انگلبرت. (1363). سفرنامه‌ی کمپفر به ایران. ترجمه: کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
  • کوپر، جین. (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمه‌: ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
  • متدین، حشمت‌الله و متدین، رضا. (1394). معماری کوشک، کوشک‌های نُه قسمتی در باغ ایرانی. فصلنامه منظر. 7 (33)، 32-39.
  • مراغه‌ای، ابراهیم. (1388). منافع الحیوان. به کوشش محمد روشن. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
  • معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی معین. تهران: انتشارات ادنا.
  • مقدم، محمد. (1380). جستار درباره‌ی مهر و ناهید. تهران: هیرمند.
  • منشی قمی، قاضی میراحمد. (1352). گلستان هنر. انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  • نجفی، مهنام و شکوری، رضا. (1399). فهم «میدان» بر مبنای اطوارِ معنایی آن. فصلنامه صفه. 30 (3)، 113-125.
  • نوروزی، علی رضا. (1380). مسجد شیخ لطف الله. مجله گلستان قرآن. شماره 99. 22-26.
  • ویلبر، دونالد. (1384). باغ‌های ایران و کوشک‌های آن. ترجمه: مهین صبا. تهران: انتشارات علمی‌فرهنگی.
  • هنرفر، لطف‌الله. (1350). میدان نقش‌جهان اصفهان. مجله هنر و مردم. شماره 105، 2-28.
  • هنرفر، لطف‌الله. (1351). کاخ چهلستون. مجله هنر و مردم. تیرماه. شماره 121، 3-31.
  • Coste, Pascal. (1867). Monuments modernes de la Perse mesurés, dessinés et décrits, éd. A. Morel.
  • Creuzer, G. Friedrich. (1836). Symbolik und Mythologie der alten Völker. Leipzig Darmstadt, C.W. Leske.
  • Findly, E. B. (1979). The “Child of the Waters”: A Revaluation of Vedic Apam Napat. Numen, 26(2). 164-184.
  • Gray, Louis Herbert. (1929). The Foundations of the Iranian Religions. Mumbai: Bombay.
  • Kampfer, E. (1712). amoenitates exoticae. Lemgo.
  • Nourai, ali. (2011). An Etymological Dictionary of Persian, English and other Indo-European Languages. Nobel Press.
  • Skeat, Walter. (1901). Notes on English etymology. Oxford: The Clarendon press.
  • URL 1: http://a.savepasargad.com/2009-May/saesoutoon-sasani.htm (visited 10.12.2019)