بررسی الگوهای پایداری در معماری خانه های سنتی مهریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

در جهت ایجاد محیطی پایدار و مناسب زندگی انسان، معماری کویری ایران به اصول و
روشهایی دست یافته است که نه تنها تخریب و ضایعه ای را بر محیط تحمیل نمی کند ؛ بلکه فراتر از
آن به عنوان عامل کمال بخشیدن به ماده نیز ایفای نقش می نماید
.
بررسی ویژگی های طراحی کالبدی
معماری کویر و مصالح و روشهای اجرایی، نشان میدهد که در طراحی معماری، علاوه بر استفاده از
 
پتانسیلهای محیطی، از آلودگی و تخریب محیط زیست نیز جلوگیری به عمل آورده و مصداق بارزی از
 
معماری پایدار است
 
 
 
.
 
شهرستان مهریز یکی از شهرهای کویری ایران در استان یزد است که به واسطه نزدیکی آن به
مظاهر قنات، در آن خانه باغ های زیبایی به وسیله معماران زبردست به وجود آمده است
.
اقامتگاههای
تابستانی عموماً در مسیر حرکت آب قنات احداث شده و بدین ترتیب دارای ویژگی های متفاوتی شده
 
که شرایط آسایش را برای استفاده کنندگان هم از بعد روانی و هم از بعد جسمانی فراهم م یکند
 
 
 
.
 
معماران این دیار با زیرکی و ذکاوت، ترفندهایی خاص در آفرینش و خلق عناصر معماری گوناگون و
در پارهای موارد منحصر به فرد به کار گرفته اند تا موجبات آسایش و راحتی زندگی انسان کویری را
فراهم آورند
.
این بناها که با گذشت زمان همچنان پابرجا هستند ، در زمان خ ود به بهترین نحو،
پاسخگوی نیازهای محیطی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان ب وده و بنابراین اصول حاکم بر آن ها میتواند
 
مبین اصول معماری پایدار باشد
 
 
 
.
 
این مقاله در پی درک اصول و ارزش های تکرارپذیر حاکم بر معماری خانههای مهریز به عنوان
یک معماری پایدار است و استخراج ویژگی های قابل تکرار آن در راستای دستیابی به اهداف معماری
پایدار، از اهداف آن به شمار میرود
.
با فهم کاربردی بودن ارزشهای استخراج شده این نوع از معماری
پایدار، میتوان به گونهای از معماری دست یافت که همچون معماری گذشته به خوبی کار میکند و
 
پاسخگوی نیازهای انسانی است
 
 
 
.
 
روش این پژوهش ، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی است و رویکردی توصیفی
دارد
.
برای دستیابی به اهداف مورد نظر، تعدادی از خانه های سنتی مهریز که متعلق به اواخر دوره قاجار و
اوایل پهلوی بودند، به دلیل تشابه کالبدی از لحاظ وجود حوضخانه، انتخاب و ارزشهای معماری پایدار
 
در آنها مورد بررسی قرار گرفت
 
 
.
این بررسی با در نظر گرفتن سه جنبه پایداری محیطی، پایداری
فرهنگی و پایداری اقتصادی که سه جنبه اصلی معماری پایدار ند، صورت پذیرفت
 
 
.
در انتهای مقاله،
اصولی که قابلیت تعمیم پذیری به معماری معاصر ام روز را دارند، در دو قالب احکام اصلی و احکام
 
فرعی بیان و به عنوان ارزشهای تکرار پذیر معماری سنتی مورد توجه قرار گرفتهاند
 
 
 
.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The examination of Sustainable patterns in the architecture of Mehriz traditional houses

نویسنده [English]

  • Mahbubeh Pourahmadi
Master of Architecture, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

In order to create a stable environment and better life, Iranian traditional architecture in desert region has achieved some principles and methods in order not to destroy the environment but be compatible with nature.
Examination of the desert architecture and physical design features, materials and construction methods shows that this kind of architecture, in addition to use the environmental potential, also prevente pollution and environmental degradation and is a clear example of sustainable architecture.
Mehriz is the county of Yazd in Iran and a desert city. Because of existing qanat's water, there are beautiful home gardens in it, so these kinds of houses have different properties that provide comfort conditions for users. These buildings are stable after years and have been responder of environmental, cultural and economical needs in best ways, and so the principles of them can be the principles of sustainable architecture.
 
This paper aim to understand the repeatable values ​​and principles in the architecture of  traditional houses as an example of sustainable architecture. With understanding these values, we can achieve to kinds of architecture that respond to users' needs.
Research Methodology in this article is based on Library studies and field research. To achieve the projects goals, some traditional houses in Mehriz (that were for Qajar and Pahlavi period) were selected and repeatable values examined in them. They were examined with regard to three features: environmental, cultural, and economical design. At the end of the article, the principles that are repeatable for temporary architecture are presented

کلیدواژه‌ها [English]

  • sustainable architecture
  • repeatable values
  • environmental design
  • cultural design
  • economical design
-1
ارمغان، مریم،گرجی مهلبانی، یوسف، ( 1388 )
، ارزشهای معماری بومی ایرانی در رابطه با رویکرد معماری پایدار، فصلنامه مسکن
 
.
و محیط روستا، شماره 126 ، صفحه
20
-2
 
 
بحرینی، حسین، ( 1375 )، توسعه شهری پایدار از فکر تا عمل، مجله محیط شناسی،شماره 27 ، تهران
.
-3
 
 
پیرنیا، محمدکریم، ( 1383 )، سبک شناسی معماری ایران، نشرمعمار، تهران
.
-4
 
 
پیرنیا، محمدکریم، ( 1382 )، معماری اسلامی ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران،تهران
.
-5
 
 
شفیعی اردستانی، لیلا، رحمانی، الهه، ( 1385 )، معماری پایدار کویر، همایش علمی منطقه ای معماری کویر دانشگاه آزاد اردستان
.
-6
 
 
طاهباز، منصوره، ( 1380 )، اصول یک معماری کویری، مجله صفه، شماره 32 ، تهران
.
. -7
 
 
عینی فر، علیرضا، ( 1382 )، الگویی برای تحلیل انعطاف پذیری در مسکن سنتی ایران، هنرهای زیبا، شماره 13 ، صفحه
64
-8
 
 
غفاری، علی، ( 1379 )، زواره نمادی از اسطورة کویر، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران
.
-9
 
 
غفاری، علی، ( 1381 )، نظام استقرار و فرم معماری و شهر سازی در توسعه ی پایدار (نمونه مناطق حاشیه کویر ایران)
، مجلة صفه،
شماره
 
 
34 ، تهران
.
-10
 
 
فاتحی، محمدعلی، فضل الهی، علی، ( 1385 )، آب در معماری کویر (حوضخانههای شهر کاشان)
، همایش علمی منطقه ای معماری
کویر دانشگاه آزاد اردستان
 
 
 
.
-11
 
 
فلامکی، محمد منصور،( 1385 )، شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب، نشر فضا، تهران
.
. -12
 
 
میر میران، سید هادی، ( 1374 )، معماری ایرانی، مجله آبادی، شماره 19