بررسی کیفیت محیطی داخلی خانه های قاجاری شیراز با تاکید بر آسایش حرارتی و نور روز (نمونه موردی: خانه نعمتی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

10.29252/ahdc.2020.12108.1261

چکیده

لزوم توجه به مبحث کیفیت محیطی1 فضاهای داخلی، اثر مستقیم آن بر سلامت جسمی و روحی ساکنین (سندرم بیماری­های ساختمانی) و همچنین صرفه­جویی انرژی در ساختمان است. توجه به عوامل محیطی در طراحی معماری می‌تواند با صرف انرژی کمتر، کیفیت زندگی و سلامت کاربران را افزایش دهد. خانه‌های سنتی ایران، همواره نمونه‌های مناسبی از این گونه معماری را به نمایش گذاشته‌اند و می‌توانند الگوهای مناسبی برای طراحی امروز در اختیار معماران قرار دهند. خانه‌های قاجاری بافت قدیم شیراز نمونه‌های جالب توجهی از این گونه معماری ماندگار را جلوه‌گر هستند و کمتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. بررسی دقیق عناصر کیفیت محیطی داخلی، خصوصا نور روز و آسایش حرارتی در این خانه‌ها و عوامل معماری تاثیر­گذار بر عملکرد آن­ها می‌تواند راه‌گشای طراحان امروزی باشد. در تحقیق حاضر خانه نعمتی به عنوان نمونه موردی انتخاب گردیده است. عوامل مذکور به روش کمی و از طریق برداشت های میدانی و شبیه سازی رایانه‌ای در نرم افزار دیزاین بیلدر محاسبه شده‌اند. تحلیل یافته‌های حاصل از برداشت‌های میدانی و شبیه‌سازی در دو مرحله صورت گرفته‌است. ابتدا میزان آسایش حرارتی و نور روز فضاها با استاندارهای رایج مقایسه گردیدند، سپس نتایج حاصل با مشخصات معماری فضاها به صورت کیفی توصیف گردیده‌اند. نتایج حاصل نشان می‌دهد ویژگی‌های معماری در اتاق‌های این بنا منجر به نتایج متفاوتی گردیده به عنوان نمونه زیرزمین در 10 ماه سال در محدوه آسایش است اما روشنایی مناسبی ندارد و اتاق شاه‌نشین 8 ماه از سال در محدوده آسایش قرار دارد و تقریبا در تمامی ماه‌ها از کیفیت نور مطلوبی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Indoor Environmental Quality in Qajar Houses of Shiraz with an emphasis on Thermal Comfort and Daylighting (case study: Nemati House)

نویسندگان [English]

  • Aida Zare Mohazzabieh 1
  • Shahin Heydari 2
  • Azadeh Shahcheraghi 3
1 PhD Candidate in Architecture, Department of Architecture, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Faculty of Architecture, College of fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Architecture, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Indoor space quality is directly related to the occupants’ physical and mental health (sick building syndrome) and energy saving in the building. Incorporating climatic factors in architectural design can increase occupants’ well being while consuming less energy. Iranian traditional houses have always been good examples of such architecture and provide useful inspirations for contemporary architects. traditional Qajar houses in the historical part of Shiraz city are prominent examples of this high quality architecture, but few studies have been conducted about them.  evaluating IEQ factors in these houses specially daylighting and thermal comfort and their influencing factors can be beneficial to contemporary designers. Nemati Qajar house in Shiraz is selected as the case study. with the aforementioned factors have been evaluated using quantitative methods including field surveys and simulation in Designbuilder software. The results of the findings are analyzed in 2 steps: First, the amounts of thermal comfort and daylighting in spaces were compared with current standards. Second, the results were expressed in a qualitative way using architectural specifications of spaces. The findings of this study indicate that the rooms of this old house have different energy behaviors. For example thermal comfort in the basement is in acceptable range for 10 months of the year, but it lacks proper daylighting, and the shaahneshin room is in thermal comfort range for 8 amonths of the year and has proper daylighting for almost all months of the year

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indoor Environmental Quality
  • Sick Building Syndromes
  • Thermal Comfort
  • Day Lighting
  • Shiraz Qajar Houses

مراجع

-  حیدری، شاهین. (1393). سازگاری حرارتی در معماری؛ نخستین گام در صرفه‌جویی مصرف انرژی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
-  حیدری، شاهین. (1391). معماری و روشنایی. تهران: دانشگاه تهران
-  زارع مهذبیه، آیدا؛ شاهچراغی، آزاده و حیدری، شاهین. (1395). بررسی کیفیت محیطی فضاهای داخلی با تأکید بر آسایش حرارتی در خانه‌های سنتی، نمونه‌های موردی: دو خانۀ قجری در شیراز. کاشان: نشریه مطالعات معماری ایران. شماره 9. 85-101
-  قیابکلو، زهرا. (1392). مبانی فیزیک ساختمان 5 نور روز. تهران: جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر
-  نیکقدم، نیلوفر. (1391). الگوهای اقلیمی برای فضاهای عملکردی مسکن در اقلیم گرم و مرطوب ایران. رساله دکتری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ایران 
- نیکقدم، (1394). استخراج الگوهای اقلیمی فضاهای عملکردی در خانه‌های بومی بندر بوشهر با به کارگیری نظریه داده بنیاد. تهران: نشریه باغ نظر. شماره 32: 77-90
-   Al horr,Y, Arif, M Katafygiotou, M Mazroei, A Kaushik and A Elsarrage. )2016( .Impact of Indoor Environmental Quality on Occupant Well-being and Comfort: A review of the literature. International Journal of Sustainable Built Environment. 5 (1):1-11
-   Amit Kaushik, Ahmed Mazroei, Martha Katafygiotou, Esam Elsarrag. )2016.( Occupant productivity and office indoor environment quality: A review of the literature, Building and Environment
-   Assimakopoulos, V.D., Helmis, C.G. )2004(. On the study of a sick building: the case of Athens air traffic control tower. Energy Build. 36 (1). 15–22
-   Astolfi, A., & Pellerey, F. )2008(. Subjective and objective assessment of acousti-cal and overall environmental quality in secondary school classrooms. Journalof the - Acoustical Society of America, 123, 163–173
-   Boubekri Mohamed, 2008, Daylighting, Architecture and Health: Building Design Strategies, Architectural Press, England
-   Burge, S., Hedge, A., Wilson, S., Bass, J.H., Robertson, A. )1987(. Sick building syndrome: a study of 4373 office workers. Ann. Occup. Hyg. 31 (4A), 493–504
-   CLEMENTS-CROOME, D. 2013. Intelligent buildings: an introduction, Routledge. - MENDELL, M. J., FISK, W. J., KREISS, K., LEVIN, H., ALEXANDER, D., CAIN, W. S., GIRMAN, J. R., HINES, C. J., JENSEN, P. A., MILTON, D. K., REXROAT, L. P. & WALLINGFORD, K. M. )2002(. Improving the Health of Workers in Indoor Environments: Priority Research Needs for a National Occupational Research Agenda. American Journal of Public Health, 92, 1430-1440
Council, Indust. Health Res. Board (formerly Indust. Fatigue Res. Board) Rep.
-   de Dear, R.J., Brager, G.S. )2002(. Thermal comfort in naturally ventilated buildings: revisions to ASHRAE standard 55. Energy Build. 34 (6), 549–561
-   De Giuli, V., Zecchin, R., Salmaso, L., Corain, L., & De Carli, M. (2013). Measured and perceived indoor environmental quality: Padua Hospital case study. )2006( .Building and Environment, 59, 211–226.
-   Fanger, P.O. (1970) Thermal Comfort. Danish Technical Press, Copenhagen.
-   Frontczak, M., Schiavon, S., Goins, J., Arens, E., Zhang, H., & Wargocki, P. )2012(. Quan-titative relationships between occupant satisfaction and satisfaction aspects of indoor environmental quality and building design.
-   MASLOW, A. H. 1943. Psychology Review. 50. 370
-   M., & Riffat, S. )2012(. Developing an indoor environment quality tool for assessment of mechanically ventilated office buildings in the UK—A prelim-inary study. Building and Environment, 53, 26–33
-   Parsons, K. )2013(. Design of the indoor environment. In R. Yao (Ed.), Design and Management of sustainable built environments. 157–177
-   Parsons, K.C. )1994(. Thermal comfort standards: past, present and future, Proceedings of a conference held at the Building Research Establishment. Garston. 184-197
-   Redd, S.C. )2002(. State of the Science on Molds and Human Health. Center for Disease Control and Prevention, US Department of Health and Human Services, pp. 1–11
-   Takigawa, T., Wang, B., Sakano, N., Wang, D., Ogino, K., Kishi, R. )2009(. A longitudinal study of environmental risk factors for subjective symptoms associated with sick building syndrome in new dwellings. Sci. Total Environ. 407 (19). 5223–5228
-   USEPA, )2007(. The EPA Cost of Illness Handbook. Washington D.C. U.S. Environmental Protection Agency
-   VERNON, H. M. & BEDFORD, T. )1930(. A Study of Heating and Ventilation in Schools. London. London: H.M.S.O.
-   VERNON, H. M. & BEDFORD, T. )1926(. A Physiological Study of the Ventilation and Heating in Certain. London. London: H.M.S.O.
-   http://www.dictionaryofconstruction.com/definition/indoor-environmental-quality-ieq.html
-   http://www.healthyheating.com/Defintion_of_indoor_environmental_quality.htm#.VdM7lZf4Gv4
-   http://www.farschto.ir/contents/sitcon/ancianthome.html
-   http://www.ecomii.com/ecopedia/indoor-environmental-quality
معماری اقلیم گرم و خشک
دوره 7، شماره 10
اسفند 1398
صفحه 269-291

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار