تحلیل مدل ترسیمی زبان-الگوی الگوریتمیک یزدی‌بندی آسمانه کوشک هشت‌بهشت اصفهان در راستای پایایی فرم سازه ‌آزاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی ،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 دانشیار دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، پلی‌تکنیک تهران، ایران

10.29252/smb.5.6.117

چکیده

آسمانه در عصر صفوی دارای غنای ساختاری در بنای کوشک‌ها می باشد. ساختار یزدی‌بندی در آسمانه بنای هشت‌بهشت، با هدف تحلیل هندسی الگوریتمیک و آنالیز سازه‌ای در فرم آزاد مورد پژوهش واقع‌می‌گردد. الگوی یزدی‌بندی آسمانه با وجود آلت هندسی سینه‌فخری، از لحاظ هندسه و نقش سازه‌ای بر پایه شبکه ترسیمات رسمی‌بندی به‌وجود‌می‌آید. هندسه یزدی‌بندی در آسمانه مرکزی هشت‌بهشت به صورت دوایر هم‌مرکز، واحدهای لوزی شکل و ستاره‌های تخت و کمان‌های بین ردیف‌ها می‌باشد. از مهم‌ترین سازه‌های مدرن معاصر قابل تطبیق با هندسه یزدی‌بندی، سازه فضاکار بوده که دارای رفتار لرزه‌ای مناسب به جهت سبکی وزن می‌باشد و دارای مزیت‌هایی برای پوشش دهانه‌های گسترده و بدون نیاز به ستون می‌باشد. سوال اصلی چگونگی ترسیم سه‌بعدی لایه‌های یزدی‌بندی با توجه به طراحی الگوریتمیک در جهت پایایی ساختار فرم سازه‌ای آزاد می‌باشد. ابتدا تحلیل ساختاری به صورت پلان معکوس و سپس ترسیم الگوریتمیک در‌‌Grass Hopper به‌صورت شعاعی از مرکز صوت می‌پذیرد. سپس ماهیت بارها و اتصالات با درنظر‌گرفتن اعضای سازه‌ای فضاکار در یزدی‌بندی در نرم‌افزارهای SAP2000، ABAQUS مورد تحلیل هندسی و بارگذاری قرار‌می‌گیرد. در مرحله نهایی ارائه مدل فضاکار فرم‌آزاد با بیشترین ظرفت باربری با در‌نظر‌گیری نسبت ارتفاع به دهانه با توجه به تاشه اولیه درراستای معاصرسازی صورت‌می‌گیرد. ابتکاری که در این پژوهش پیش‌رو گرفته‌شده‌است، تطبیق پارامترهای هندسی این گنبد با یک فرم‌آزاد می‌باشد تا پایایی و ایستایی این هندسه در این فرم‌ها نیز مورد بررسی قرار‌گیرد و کارامدی یا ناکارامدی آن مشخص شود تا راهی برای اطمینان آزادی عمل و امکان‌پذیر بودن این روش برای معماران جهت تطبیق طرح های خود با هندسه یزدی‌بندی باشد. روش پژوهش حاضر استدال منطقی بوده و در نهایت به گونه‌بندی هندسی ترسیمی در دو زبان سنتی و مدرن و تحلیل سازه پرداخته‌می‌شود. نتیجه حاصل از پژوهش به صورت کدهای گرافیکی و پیشنهاد سازه فضاکار در ساخت سازه‌های آزاد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Drawing Language Model – The Algorithmic Pattern of Yazdi-bandi; The Ceiling of Hashtbehesht Palace of Isfahan in Line with The Reliability of Free – Structural Form

نویسندگان [English]

  • Sara Beyraghi 1
  • Hassan Sattari-Sarbangholi 2
  • Ali Mohaddes Khorasani 3
1 College of Architecture, Architecture and Urban Planning Department, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Architecture and Urban Planning Faculty - Architecture and Urban Planning Department, Tabriz branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
3 Associate Professor of Mathematics and Computer Science, Amir Kabir, Polytechnic University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The ceiling in the safavid era contain the structural richness in the structure of palaces. Yazdi-bandi structure is investigated in Hashtbehesht ceiling with the aim of algorithmic geometric analysis as well as structural analysis in the free form. Yazdi-bandi ceiling pattern, with its geometrical instrument, in terms of geometry and structural role, is formed based on Rasmi-bandi drawings network. Yazdi-bandi geometry is located in the central ceiling in the forms of concentric circles, diamond-shaped units, flat stars, and arcs across the rows. Space structure is one of the major modern contemporary structures, which is, both adaptable to Yazdi-bandi geometry and enjoys appropriate seismic behavior due to its light weight. It enjoys the advantage of covering the broad spans with no need for column supports. The main question is how to draw the layers of Yazdi-bandi in 3d considering the algorithmic design in order to guarantee the stability of the structure of free structural form. First, the structural analysis is conducted as a reverse plan and then as an algorithmic drawing in Grass Hopper as a radial from the center. Then the nature of loads and interconnections are geometrically analyzed and loaded onto ABAQUS and SAP2000 softwares considering the structural members of space structure in Yazdi-bandi. In the final step, the proposal of free-form space structure model with the highest load-carrying capacity is brought forward with respect to height to span ratio and initial configuration. The initiative in this research is to match the geometrical parameters of this arc with a free form in order to study the reliability and stability of this geometry so that its efficiency or inefficiency could be determined. This could be a way of ensuring the freedom of action and the possibility of this method for architects to adapt their designs to Yazdi-bandi geometry. The method used in this research is based on logical reasoning, which, finally, leads to the classification of descriptive geometry in both traditional and modern language as well as structural analysis. The results of this research have been announced in the form of graphic codes and suggestion of using space structure in building free structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Isfahan Hashtbehesht palace
  • Yazdi-bandi decorations
  • language
  • algorithmic pattern
  • arc structure analysis
  • free-form analysis
-امین پور، احمد. اولیا، محمدرضا. ابوئی، رضا. حاجبی، بیتا. 1394.  ارائه دو روش جدید در ترسیم گره و مقایسه آنها. نشریه علمی-پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران.شماره 11. دوره 7. صفحات 67-83
-تقوایی، ویدا. 1389. بازخوانی صورت کاخ هشت بهشت اصفهان. مجله علمی-پژوهشی نامه معماری و شهرسازی. شماره 5. دوره 3. پاییز و زمستان. صفحه 149-161
- سلطانی، مهرداد. منصوری، سید امیر. فرزین، احمدعلی. 1391. تطبیق نقش الگو و مفاهیم مبتنی بر تجربه در فضای معماری. مجله باغ نظر. شماره 21. سال نهم. تابستان. 3-14
- شاردن، ژان. 1349. سیاحت نامه شاردن. ترجمه محمدعلی عباسی. جلد هفتم. تهران. انتشارات: امیرکبیر.
- صاحب محمدیان منصور، سینا فرامرزی. 1390. گونه شناسی و تدوین ساختار هندسی کاربندی در معماری ایران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره 3. شماره 4. زمستان. صفحه 81-96
- خاک زند، مهدی. حسینی کیا، سید محمد مهدی. 1393. دستیابی به زبان الگوی اسلامی-ایرانی طراحی محیط و منظر. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. دوره 5. شماره17. 45-52
-جلالیان ژارآباد، امیر. بهروش، علاءالدین. 1393. بررسی رفتار لرزه ای و ضریب رفتار گنبدهای دولایه فضاکار. نشریه صنعت مقاوم سازی و بهسازی. شماره 9. پاییز. صفحه 46-51
- رییسی، مهدی. بمانیان، محمدرضا. تهرانی، فرهاد. 1390. بازنگری در مفهوم کاربندی بر مبنای هندسه نظری، عملی و نقش ساختمانی. مرمت و معماری ایران. شماره پنجم. 33- 54 .
- عابدی ،ک. شکسته بند، ب. 1388. تحلیل پایداری سازه های فضاکار. انتشارات: دانشگاه صنعتی سهند تبریز
- عابدی، ک . شکسته‌بند، ب. 1393. مبانی پایداری سازه‌ها. دانشگاه صنعتی سهند. انتشارات: شبکه‌ی جامع کتاب گیسوم. صفحه  993
- مستغنی، علیرضا. علیمرادی، محسن. 1393. واکاوی کاربرد هندسه طبیعت و فرکتال در معماری پارامتریک با بررسی آرایه داخلی گنبد شیخ لطف الله . مجله علمی-پژوهشی نامه معماری و شهرسازی. دوره8. شماره 16. صفحه 103-122
- مهدوی نژاد، مهدی. شهری، شقایق. 1393. معاصرسازی الگوی مسکن بومی تهران با کاربرد روش های مقداری. فصلنامه هویت شهر. شماره 20. زمستان. دوره 8. شماره 20. صفحه 35-48
-مردمی، کریم. سهیلی فرد، مهدی. آقاعزیزی، مجید. 1394. همسازی سازه و معماری در راستای جانمایی بهینه تکیه گاه ها به روش الگوریتم ژنتیک (نمونه موردی: پوشانه های با فرم آزاد، طراحی شده براساس هندسه گره ایرانی). فصلنامه علمی پژوهشی نقش جهان. شماره5-2. صفحه 65-75
-نظری، سهیل. مظاهریان، حامد. معماریان، غلامحسین . کاظم پور،حمیدرضا. 1396. گونه شناسی و تحلیل هندسی و سازه ای یزدی‌بندی در معماری ایران. نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره .۲۲ شماره ۱ بهار. صفحه 53-64
- Abedi, K. )1997(.Propagation of Local Instabilities in Braced Domes. PhD Thesis. University of Surrey
- A. El-Sheikh.(2002).“Effect of geometric imperfection on single-layer barrel vaults”, International Journal of Space Structures, Vol. 17, No. 4, pp. 271-283.
-  Dehkhoda, A. (1995). Dehkhoda Dictionary. Tehran. Tehran, Iran: University of Tehran
- Fan, Feng, Jiachuan Yan, and Zhenggang Cao. (2012). "Elasto-plastic stability of single-layer reticulated domes with initial curvature of members." Thin-Walled Structures 60 . 239-246.
-  Grunbaum,B. and Shephard, G.(1992). “ Interlace patterns in Islamic and Moorish art” Leonardo, 25, 331-339
- Hankin E. Hanbury .(1925). Examples of Methods of Drawing Geometrical Arabesque Pattern. The Mathematical Gazette. pp. 371–373.
-  Harmsen, Silvia .(2006). Algorithmic Computer Reconstructions of Stalactite Vaults - Muqarnas - in Islamic Architecture . phd Dissertation. Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg
-  Jay Bonner.(2017). Islamic Geometric Patterns Their Historical Development and Traditional Methods of Construction with a chapter on the use of computer algorithms to generate Islamic geometric patterns by Craig Kaplan. This Springer imprint is published by Springer Nature
-  Kaplan Craig S.. (2002). Computer Graphics and Geometric Ornamental Design. PhD Dissertation Thesis. University of Washington
-  Kasraei ,Mohammad Hossein; Nourian, Yahya ; Mahdavinejad, Mohammadjava. )2016(. Girih for Domes: Analysis of Three Iranian Domes. Nexus Network Journal .April. Volume 18. Issue 1. pp 311–321
-  Khouri Noor K. (2017) .Structural Grid Shell Design with Islamic Pattern Topologies , Submitted to the Department of Architecture in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science in Building Technology at the MASSACHUSETTS INSTITUTE OF TECHNOLOGY June
- Nejad ebrahimi, Ahad; Aliabadi, M & Aghaei, S .(2013). Domes Decorative Elements in Persian Architecture. Alam Cipta. University of Putra Malaysia. Vol(2). pp.113-127.
- Parke, G. A. R.. (1985). Comparison of the Structural Behavior of Various Types of Braced Barrel Vaults. Analysis. Design and Construction of Braced Barrel Vaults. Z.S. Makowski. (Editor). Granada Publishing Ltd.. London and New York . pp 90-120.
- Rasuli, P. f. (2010). Algorithm of Formfinding of Yazdi_bandi in Islamic Geometry. Machine and procces of picture.
- Raeiszade, M.. & Mofidi, H. (1995). Revival of a Forgotten Art. Tehran, Iran: Mola.
- Shaarbaf, A. (1993). Ghereh v karbandi. Tehran. Iran: Entesharat Elmi Farhanghi.