Recognizing Architectural Pattern of Khanqahs in Timurid Era According to Documents and Texts

Document Type : Research Article

Authors

1 M, A Student in Architecture of Islamic, Faculty of Architecture and Urbanism, Islamic Art University of Tabriz,. Tabriz. Iran

2 Associate Professor, Faculty of Architecture and Urbanism, Islamic Art University of Tabriz, Tabriz. Iran

Abstract

Sufism and Khanqah buildings are an integral part of Iranian architecture history that was considered a center for promoting Islam and its expansion in different regions for centuries. Many consider Khanqah as one of the charity buildings; because these buildings often provided the required welfare amenities for the settlement of sufis, travelers, and people of that region, such as a chamber for resting and settling, a kitchen for preparing daily meals, a mosque, school, caravanserai, cistern, etc., Having these services all together was beneficial for a Sufi, whose job was praying and mysticism, a traveler, who intended to settle in his way, and poor people. Khanqah systems were formed in various ways from an architectural perspective over their lifetime due to their status, manner, and in the period of different governments. Studying and recognizing its various aspects reveals the latent dimensions of these buildings built in any land once upon a time. Timurid era was the last period of the history of Iranian architecture in which the khanqah system, as an essential pillar in terms of the history culture and architecture, played a determining role study of which seems necessary. The nature of khanqah must be considered disregarding a place for mysticism and praying because khanqahs were often associated with the society and linked to significant urban facilities, such as mosques, schools, caravanserai, baths, etc.
In recent years, few studies have been done on the aspects of the formation and architecture of the khanqah. The lack of sufficient study in this regard raises questions about its architecture. The current study aims to analyze the cultural context of Sufism and identify the patterns of khanqah system formed in the Timurid era in central Asia, Southern Asia, and a part of contemporary Iran. This research was a descriptive-analytical study. It was attempted to identify the aspects of the cultural history of khanqah by examining library sources, such as books, papers, historical and architectural evidence, recognize khanqah spaces and draw patterns of khanqah in the Timurid era by analyzing technical architectural and research documents. Research findings show that khanqahs of the Timurid era consisted of a central core, such as a main dome house or courtyard that other spaces were formed around them as a result of which the khanqahs of this period were built based on two patterns: single-buildings and complex-Arsen.

Keywords

References

ـ آملی، شمس‌الدین محمد بن محمود. (1381). نفائس‌الفنون فی عرائس‌العیون. تصحیح و پاورقی: میرزا ابوالحسن شعرائی. تهران: انتشارات اسلامیه.
ـ ابوحامد کرمانی، افضل‌الدین. (1326). تاریخ افضل یا بدایع الازمان فی وقایع کرمان. فرآورده: مهدی بیانی. تهران: دانشگاه تهران.
ـ اوکین، برنارد. (1386). معماری تیموری در خراسان. مترجم: علی آخشینی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
ـ الهیاری، فریدون؛ نورائی، مرتضی و رسولی، علی. (1388). طریقت و تجارت؛ کارکردهای تجاری طریقت نقشبندیه. فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام و ایران. دوره 19(4)، 1-40.
ـ الشیبی، کامل مصطفی. (1394). تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری. مترجم: علیرضا ذکاوتی‌قرا‌گزلو. تهران: موسسه‌ انتشارات‌ امیرکبیر.
ـ بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. (1381). هنر و معماری اسلامی 2 (1250-1800)، ترجمه: فائزه دینی و یعقوب آژند. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت‌): فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران‌.
- بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. (1397). معماری روزگار تیموریان. مترجم: محمد نخعی. مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: سمت.
- بوزجانی، درویش علی. (1345). روضه الریاحین. به کوشش: حشمت موید. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ جامی، عبدالرحمن. (1378). نامه‌ها و منشآت جامی. تصحیح: عصام‌الدین اورون بایف و اسرار رحمانوف. تهران: انتشارات میراث مکتوب.
ـ جامی، عبدالرحمن. (1377). حِلیه حُلَل یا رساله کبیر. به اهتمام: نجیب مایل هروی. مشهد: نشر نوید.
ـ حاجی‌قاسمی، کامبیز. (1389). گنجنامه: فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران: امامزاده‌ها و مقابر. تهران: دانشگاه شهید بهشتی روزنه.
ـ حسینی، هاشم. (1388). بررسی روند شکل‌گیری مجموعه‌های آرامگاهی در معماری ایران دوران اسلامی. نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی. دوره 1 (23)، 15-23.
ـ خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام حسینی. (1362). تاریخ حبیب السیر. جلد ٣و ٤. تصحیح: دکتر محمد دبیر سیاقی. چاپ سوم. تهران: کتابفروشی خیام.
ـ رحمتی، محمد کاظم. (1378). پژوهشی درباره کرامیان. هفت آسمان. سال اول (2)، 118-143.
ـ دراجی، حمیدمحمد. (2001). الربط و التکایا البغدادیة فی العهد العثمانی(۹۴۱ ـ ۱۳۳۶ ه.ق/ ۱۵۳۴ ـ ۱۹۱۷ م): تخطیط‌ها و عمارتها. ج 1. بغداد.
ـ دامادی، سیدمحمد. (1374). ابوسعیدنامه (در بیان شرح احوال و عقاید و افکار و روش زندگانی ابوسعید ابوالخیر). چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ رشیدالدین فضل‌الله همدانی. (1358). تاریخ مبارک غازانی. تصحیح: کارن یان. هرتفرد: استفن اوستین.
ـ رشیدالدین، فضل‌الله. (1364). مکاتبات رشیدی. تصحبح: محمد شفیع. لاهور: پنجاب ایجو کینشل پریس.
ـ زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1379). جستجو در تصوف ایران. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
ـ سمرقندی، عبدالرزاق. (1383). مطلع سعدین و مجمع بحرین. جلد اول دفنر دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ سلطانی، سینا).۱۳۹۱). جستجویی برای شناخت معماری خانقاه در ایران: خراسان سدۀ پنجم. استاد راهنما: دکتر مهرداد قیومی بیدهندی. دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
ـ صفا، ذبیح‌الله. (1364). تاریخ ادبیات در ایران. جلد چهارم. تهران: انتشارات فردوسی.
ـ طلایی، مریم؛ عفیفی، وحیده و فهیمی‌فر، اصغر. (1397). ارائه طرح مجتمع اخلاصیه هرات (880-886 ه.ق). فصلنامه آرمان‌شهر. دوره 11 (25)،97-109.
ـ عقابی، محمدمهدی. (1378). بناهای تاریخی دوره اسلامی (بناهای آرامگاهی). تهران: حوزه هنری.
ـ فراهانی‌ منفرد، مهدی. (1382). پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ فوربزمنز، بئاتریس. (1390). قدرت، سیاست و مذهب در ایران تیموری. ترجمه: جواد عباسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
- قزوینی، زکریا بن محمد بن محمود. (1373). آثارالعباد و اخبارالبلاد. ترجمه با اضافات: جهانگیر میرزا قاجار. تحصیح: میرهاشم محدث. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
ـ کیانی، محسن. 1369. تاریخ خانقاه در ایران. چاپ اول. تهران: کتابخانه طهوری.
ـ کاشانی، عزالدین محمود بن علی. (1394). مصباح الهدایه و مصباح الکفایه. تصحیح: جلال‌الدین همایی. تهران: سخن.
ـ کریمی، حامدرضا و گذشته، ناصر. (1386). عناصر نمادین در معماری خانقاه‌های ایران از سده هفتم هجری تاکنون. مطالعات عرفانی. دوره 1، (25)، 63-84.
ـ گرابر، اولک و دیگران. (1389). معماری اسلامی، ترجمه: اکرم قیطاسی. تهران: انتشارات سوره مهر.
ـ لاری، رضی‌الدین عبدالفور. (1343). تکلمه حواشی نفخات الانس. تصحیح و تحشیه: بشیر هروی. کابل: انجمن جامی.
ـ لاله، هایده و شیخ‌الحکمایی، عمادالدین. (1387). بناهای معروف به ابواسحاقیه در ایران و سرزمین‌های اسلامی. مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره 59 (4 ـ186)، 111-142.
ـ محمود بن عثمان. (1358). فردوس‌المرشدیه فی اسرار الصمدیه. به کوشش: ایرج افشار. تهران: کتابخانۀ طهوری.
ـ مرتضوی، منوچهر. (1341). تحقیق درباره دوره ایلخانیان ایران. تبریز: چاپخانه شفق.
ـ مستوفی بافقی، محمد مفید. (1385). جامع مفیدی (جلد سوم بخش دوم). به کوشش ایرج افشار. تهران: اساطیر.
ـ مشتاق، خلیل. (1387). هنر و معماری ایران در دوره باستان و دوره اسلامی. تهران: آزاد اندیشان.
ـ ملازاده، کاظم و محمدی، مریم. (1381). مدارس و بناهای مذهبی (تکیه، حسینه، خانقاه، قدمگاه، مدرسه، مصلی). تهران: سوره مهر.
ـ مهینی، محمد بن منور. (1382). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابو سعید. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. چاپ پنجم. تهران: آگه.
ـ میرجعفری، حسین. (1385). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). اصفهان: دانشگاه اصفهان.
ـ میرخواند، غیاث‌الدین. (1378). مکارم الاخلاق (شرح حال امیرعلی شیر نوایی). تصحیح: محمداکبر عشیق. تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.
- نیک‌زاد، ذات‌الله و دانایی‌فرد، مطهره. (1397). معماری روزگار مظفریان. مهرداد قیومی بیدهندی (گردآورنده): معماری 2. تهران: سمت.
ـ واله داغستانى، علی‌قلی‌خان. (1384). ریاض الشعرا، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.
ـ ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا. (1374). معماری تیموری در ایران و توران. ترجمه: کرامت‌الله افسر و محمدیوسف کیانی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.‌ـ هیلن‌ براند، رابرت. (1380). معماری اسلامی: شکل، کارکرد و معنی. ترجمه: باقر آیت‌الله‌زاده‌شیرازی، تهران: روزنه.
 
 
Journal of Architecture in Hot and Dry Climate
Volume 9, Issue 14
March 2022
Pages 99-117

Files

Share

How to cite

Statistics