مسکن خوانش‌پذیر تبیین عوامل مو ثر بر خوانش‌پذیری مسکن در جهت ارتقای پیوند ساکن و مسکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان

10.29252/smb.5.5.33

چکیده

خانه اصلی‌ترین مکانی است که انسان در تمام دوران زندگی‌اش با آن سروکار دارد. نخستین و مهم‌ترین جهانی است که آدمی درطول حیات خویش در آن سکنی می‌گزیند و شخصیت می‌یابد. هم‌چنان که انسان در حال رشد، تحول و شکوفایی است، خانه نیز فراتر از یک چهار دیواری خنثی، به تجربه در می‌آید و به نمادی از خود مبدل می‌شود. خودی که همواره در حال تغییر و تحول است. از این منظر، خانه مکانی برای «شدن» است، نه «بودن». همچون ساکن رشد می‌کند، شخصیت می‌یابد و این‌‌گونه در پیوند عمیق با ساکن قرار می‌گیرد. در راستای تحقق این امر، پژوهش حاضر، خانه‌ای «خوانش‌پذیر» را پیشنهاد می‌کند که تازه‌ترشدن آدمی در طول دوران، موجب خوانش‌های نوینی از آن می‌شود و می‌تواند با ساکن در دوره‌ها و حالات مختلف ارتباط برقرار کند. چنین خانه‌ای با فراهم کردن امکان تفاسیری متنوع و خلاقانه‌ برای مخاطبانش به آیینه‌ای بدل می‌شود که در هر زمان هر بیننده به لحاظ شفافیت آن، عکس خود را در آن می‌بیند، با آن به گفت‌وگو می‌نشیند و نه‌تنها «درخانه » بلکه «با خانه» زیستن را تجربه می‌کند. لذا این پژوهش با هدف تبیین «عوامل مؤثر بر شکل‌گیری مسکن خوانش‌پذیر» در قالب تحقیقی از نوع کیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و تحلیل دیدگاه‌ها و نظریه‌‍‌های مرتبط، ابتدا به بحث «خوانش» پرداخته و با بررسی چگونگی فرایند ادراک و خوانش مکان، هم‌زمان دو مشخصه‌ی «تعین وقاعده‌مندی» و «عدم‌تعین و رازآمیزی» را در «خوانش‌پذیری» مسکن مهم می‌شمرد. از این منظر معانی بالقوه‌ای که در مسکن جاری هستند بایستی در حدی باشند که هم احتمال و پیش بینی آن‌ها با توجه به الگوهای عام و از قبل شناخته شده را بدهند (تعین) و هم به سبب پرسش انگیزی آفرینش معنای جدید را ممکن ‌سازند (عدم تعین). درادامه پس از تبیین این دو مشخصه، براساس نسبت درست بین این دو، عوامل مؤثر برخوانش‌پذیری مسکن بیان‌می شود. براین اساس آشنایی، خوانایی و هم‌افزایی لایه‌های معنا در بخش تعین مسکن و عواملی چون معانی چندگانه و معانی عمیق هستی‌بخش در بخش عدم تعین و رازآمیزی مسکن معرفی شده‌اند. در این راستا، غنای حسی، تنوع و پیچیدگی فضاها و جزءفضاها در ارتباط با حضور معانی چندگانه و سکوت کالبد، حضور فضاهای سرنمونی و عناصر آشنایی‌زدا در ارتباط با معانی عمیق هستی‌بخش بیان شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interpretable House Analysis of Factors Affecting the Housing Interpretability To Approach to Bond the Dweller and the Dwelling

نویسنده [English]

  • Mahshid Karimi
M.A. of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Iran
چکیده [English]

Home is a place with which man deals during his entire life. It is the first and everlasting world that he lives and takes shape in. As man grows, changes and finds himself, home too becomes something beyond a mere building, it experiences and becomes a symbol of itself, a self that is constantly changing. From this point of view, home, that grows and finds its personality like its habitant, is not a place to "be" in but a place to "become" in.
To achieve this, the present research suggests a home that is "interpretable", a home that creates new readings as human changes by the passage of time and the habitant can relate to in different eras and situations. Such home becomes a mirror, providing opportunities for diverse and creative interpretations, a mirror so clear that anyone in anytime can see his picture in it, talk to it, not only live "in" it but live "with" it. Thus this research aims to explore "the factors affecting the creation of the interpretable house" in terms of research quality and based on a literature review and analysis of the views and theories related primarily to the question of "interpreting" by investigating how the process of perception and reading of locations "regularity and order" and "irregularity and mysterious" in "interpretability" considered important housing and then based on these two properties, explain the factors affecting the housing interpretability. The description of familiarity, readability and synergy between the layers of meaning in part determined by factors such as housing and multiple meanings and deep life meanings, housing sector and mysterious indeterminacy are introduced. In this regard, sensory richness, diversity and complexity associated with multiple meanings and silent spaces and details, the archetype of spaces and elements associated with the deconstruct elements expressed deep meanings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • interpretable house
  • resident­
  • house
  • interpreting
-  احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز.
-  ارباب­جلفایی، آرش. (1388).  مبانی فلسفی و روانشناختی ادراک فضا. تهران: نشر خاک.
- افتخارزاده، ساناز. (1392). از آشوب ادراک تا شناخت معماری (نظریه‌ای نوین برای آفرینش معماری انسان‌مدار بر اساس قوانین آشوب). چاپ اول. تهران: مؤسسه‌ی علم معمار-سیمای دانش.
-  آنتونیادس، آنتونی. (1381). بوطیقای معماری (آفرینش در معماری) تئوری طراحی. ت: احمدرضا آی. تهران: سروش.
-  آندو، تادائو. (1381). شعر فضا. ت: محمد رضا شیرازی. تهران: گام نو.
-  پاکزاد، جهانشاه. (1386). مقالاتی در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری. تهران: شهیدی.
-  پالاسما، یوهانی. (1389). هویت. حریم خصوصی و مأوا. پدیدارشناسی مفهوم خانه در نقاشی. معماری و سینما. ت: امیر امجد. ماهنامه صنعت سینما (97): 116-121.
-  پالاسما، یوهانی. (1390). چشمان پوست: معماری و ادراکات حسی. تهران: پرهام نقش.
-  پرتویی، پروین. (1387). پدیدارشناسی مکان. تهران: فرهنگستان هنر.
-  جعفری، علامه محمد تقی. (1386). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
- حائری، محمدرضا. (1388). خانه، فرهنگ، طبیعت (بررسی معماری خانه‌های تاریخی و معاصر به منظور تدوین فرآیند و معیارهای طراحی خانه). تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
-  حجت، عیسی. (1393). سنت و بدعت در آموزش معماری. تهران: دانشگاه تهران.
-  حسن­زاده آملی، علامه حسن. (1386). صدکلمه در معرفت نفس. چاپ دوم. قم: نشر الف.لام. میم.
-  حقیر، سعید. (1381). مؤثر، اثر، مخاطب، دنیای هرمنوتیک در خوانش متن معماری. زیبا شناخت (7): 117-126.
-  راپاپورت، آموس. (1386). معنی محیط ساخته شده: رویکردی در ارتباط غیرکلامی. ت: فرح حبیب. تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
-  شمسیا، سیروس. (1381). سیر غزل در شعر فارسی (ازآغاز تا امروز). تهران: فردوس.
-  صالحی، ابوذر. (1393). نظم مکان‌ساز. مجموعه مقالات رواق نظر: ده مقاله در معماری. تهران: متن.
- صافیان، محمد جواد، مائده انصاری، علی غفاری و محمد مسعود. (1390). بررسی پدیدار شناختی – هرمنوتیک نسبت مکان با هنر معماری. نشریۀ پژوهشهای فلسفی (5): 93-129.
- عابدی سرآسیا، علیرضا، محمدصادق علمی سولا، و محمدکاظم علمی سولا. (1389). بررسی امکان دسترسی به نیات مؤلّف نقدی بر هرمنوتیک قصدی ستیز و نظریة مرگ مؤلّف. مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، 2 (85): 169-194.
- علی الحسابی، مهران و مهرداد یوسف زمانی. (1389). تعامل میان طراح و بهره بردار(مدل یابی مشارکت درطراحی مسکن‌های شخصی ساز). نشریه هنرهای زیبا. 43: 31-43.
-  غروی الخوانساری، مریم. (1388). انعطاف پذیری اثر معماری : ریشه‌ها و آسیب‌ها در دوران معاصر. فصلنامه‌ی هنرهای زیبا (40): 81-91.
-  لنگ، جان. (1391). آفرینش نظریه معماری. نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ت:  علیرضا عینی‌فر. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
-  لینچ، کوین. (1372). سیمای شهر. ت: منوچهر مزینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  لینچ.کوین. (1384). تئوری شکل شهر. ت: سید حسین بحرینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  گروتر، یورگ کورت. (1386). زیبایی شناسی در معماری. ترجمه‌ی جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
-  منصوری، سید امیر و مرضیه آزاد ارمکی­. (1388). صفه (48) : 41-52.
-  نصری، عبدالله (1389). راز متن (هرمنوتیک، قرائت­پذیری و منطق فهم دین). تهران: سروش.
-  نقره‌کار، عبدالحمید،کریم مردمی، و محمدمنان رئیسی. (1391). تأمّلی بر بنیان‌های معرفت شناختی معماری معاصر. آرمانشهر (9): 143- 152.
-  نقره‌کار، عبدالحمید و محمدمنان رئیسی. (1390). تحلیل نشانه شناختی سامانه‌ی مسکن ایرانی بر پایه‌ی ارتباط لایه‌های متن/ مسکن. نشریه‌ی هنرهای زیبا (46): 5-14.
- نقره‌کار، عبدالحمید؛ مهدی حمزه­نژاد و آیسان فروزنده. (1388). راز جاودانگی آثار معماری (تحلیلی بر نگرشهای نوگرا و فرانوگرا و رویکرد‌های فراگیرتر). باغ نظر(12): 31-44.
-  ندیمی، هادی. (1393).  نرد با نردبان اندیشه معمارانه. مجموعه مقالات رواق نظر: ده مقاله در معماری. تهران: متن.
-  نوربرگ شولتز،کریستیان. (1381). معماری، حضور، زبان و مکان. ت: علیرضا سید احمدیان. تهران: مؤسسه‌ی معمار- نشر.
-  هابرماس، یورگن. (1375). نقد حوزة عمومی. ترجمة حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
-      Gadamer, H. G. (1988). Truth and method. (J., weinsheimer & D. G., marshal, Trans). New York: The continuum publishing company.
-      http://cdn.yjc.ir/files/fa/news/1391/11/3/745164_526.jpg
-      http://www.makanbin.com/isfahan/files