دیدگاه کل‌گرا به رابطه انسان و فضای معماری با تاکید بر فراروانشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه یزد

2 دانشیار دانشگاه یزد

چکیده

هر چند روانشناسی محیطی معماران را به درک بهتری از تعاملات انسان و محیط رهنمون گردید، اما مطالعه این تعاملات تا به امروز بیشتر محدود به تاثیرات مادی و با مفروضات علوم تقلیل گرای مادی بوده است. این سطح از تقلیل‌گرایی می‌تواند موجبات عدم درک درست تعاملات، و در نتیجه نادیده انگاشتن برخی از مولفه‌های تاثیرگذار مکان بر رابطه ادراکی انسان و فضای معماری شود. از این رو می‌توان گفت آشنایی معماران با مدلهای رفتاری نوین از جمله مدلهای پیشنهادی فراروانشناسی، و فراتر چارچوب مادیگرایی، می‌تواند به درک بهتر رابطه استعلایی انسان و فضای معماری بیانجامد. بنابراین مقدمات پرسش‌های این پژوهش از این قرارند: ۱- مولفه های کلیدی تعاملات انسان و فضای معماری از دید فراروانشناسی کدامند؟ ۲- دیدگاه مبتنی بر مفاهیم فراروانشناسی چگونه می‌تواند مکمل دیدگاه روانشناسی محیطی باشد؟ روش مورد استفاده در این پژوهش استدلالی-منطقی است، و به دلیل ماهیت نظری و بنیادی پژوهش بیشتر تمرکز بر منابع کتابخانه‌ای و ادبیات موضوع در حوزه‌های معماری، روانشناسی محیطی و فراروانشناسی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که میدانهای حافظه، انرژی مکان، آگاهی فعال و فرم مهمترین مفاهیم کلیدی در درک بهتر رابطه استعلایی انسان و محیط از دیدگاه فراروانشناسی هستند، و تعاملات میدانی آنها با ادراک انسانی می‌تواند بر پایه یک میدان زیرساخت تعریف شود، و بر اساس مکانیزم رزونانس زمینه تبادل انرژی یا اطلاعات را فراهم آورد، و شامل همبستگی‌هایی باشد که بستگی به فاصله فیزیکی یا زمان ندارند. بر اساس مدل‌های مفهومی تعاملات میدان ادراکی انسانی با میدان‌های حاضر در مکان می‌توان برخی باورهای سنتی درباره حرمت و شان مینوی مکان‌های مقدس، و نیز برخی کیفیات محیط‌های شفابخش را توجیه نمود. نگارندگان با ارائه دو مدل مفهومی از تعاملات میدانی مذکور، تفسیری کل‌گرا از رابطه استعلایی انسان و محیط را بر پایه فراروانشناسی ارائه می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Holistic Perspective of the Relationship of Humans and Architectural Space with Focus on Parapsychology

نویسندگان [English]

  • Hossein Soltan Rahmati 1
  • Seyyed Mohammad Hossein Ayatollahi 2
1 Yazd University, Faculty of Arts and Architecture
2 Associate Professor, Yazd University
چکیده [English]

Although environmental psychology has resulted in a better understanding of the human-environment transactions for architects, this understanding have been limited to materialistic and physical effects based on reductionist views of the materialistic science. This level of reductionism affects our understanding of human-environment transactions, and can also result in neglecting the non-physical effects that are not explainable in pure physical terms. Therefore, it can be argued that familiarity with behavioral models that go beyond the materialistic limitations including the models which parapsychology suggests can offer a better understanding of the transcendental relationships of human and environment, and in particular with architectural space. Based on this observation the main questions of this study are as follows: 1) which are the key factors in human-environment transactions based on a parapsychological view? 2) How a parapsychological view of human-environment transaction can complement the classical view of environmental psychology? In this paper, we present a theoretical framework that can enable a deeper understanding of human-environment transactions based on the facts and theories of parapsychology. This research is based on logical argumentation, and because of its fundamental nature the focus of research has been more on the literature and theoretical arguments. The results show that the key shared concepts between architecture and parapsychology which can help us to better understand human-environment transactions include the field concepts of place memory, place energy, form and proactive consciousness, and the mechanism of resonance is the mechanism of choice for field communications, including correlations that are independent of time and physical distance. Based on these concepts, we present two conceptual models of this complementary view to compensate for the effects that are neglected in classical environmental psychology, and to reach a holistic view of the relationship between humans and architectural space. The results of this study can be useful for both architects and psychologists who are interested in holistic studies of environmental effects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental psychology
  • parapsychology
  • place memory
  • proactive consciousness
  • architectural parapsychology

مراجع

  • منابع و مآخذ

    آیت اللهی، سید محمد حسین، متریک کردن برای ایجاد همزمانی در کیفیات معماری، رساله دکتری معماری، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، ۱۳۸۰.

    پیشوایی، حمیدرضا، قیومی بیدهندی، مهرداد، خاک و خرد تاملی در شان معماری در مثنوی معنوی، مطالعات معماری ایران، بهار و تابستان، شماره ۳، ۱۳۹۲.

    خاتمی، محمدجعفر، بعد پنهان ماده در ساختار معماری، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. 1384.

    رازجویان، ۱۳۷۵، نگاهی به ائتلاف معماری و علوم رفتاری در نیم قرن گذشته. صفه.‎ دوره ۶، شماره ۳-۴، صص ۳۶-۴۸.

    عبدالله زاده، محمدمهدی، معماری طبایع: تبیین رویکردی درباره نسبت انسان و محیط مصنوع بر مبنای چهارگانه‌ها، مطالعات معماری ایران، پاییز و زمستان ۹۴، شماره ۸، صص ۱۵۶-۱۳۷، 1394.

    طاهری، جعفر، ندیمی، هادی، بعد پنهان در معماری اسلامی ایران، صفه، دوره ۲۴، شماره ۲، ۱۳۹۳.

    طلایی مینائی، اصغر. عرفان، زیبایی شناسی و شعور کیهانی، مترجم سید رضا افتخاری، نشر رسا، تهران. 1382.

    قزوینی ، محمد، «وفیات معاصرین »،  مجله یادگار ، سال 3، ش 5. 1325.

    قیومی بیدهندی، مهرداد و شمس، امید، درآمدی بر تاریخ ذهنیت عامه در معماری ایران، مطالعات معماری ایران، پاییز و زمستان، شماره ۲، ۱۳۹۲.

    ناری قمی، مسعود و قره‌بگلو، مینو، الگوواره دانش روانشناسی محیط در تعامل با اندیشه اسلامی، پژوهش‌های معماری اسلامی، سال سوم، شماره ششم، بهار، ۱۳۹۴.

    نجم آبادی، محمود، فهرست کتاب‌های چاپی فارسی طبی و فنون وابسته به طب،ج ۱، ستون ۸۰۶، ج ۱، تهران. 1342.

    نقی زاده، محمد، حس حضور مطلوب‌ترین برآیند ارتباطات انسان با محیط، مطالعات معماری ایران، پاییز و زمستان، شماره ۲، ۱۳۹۱.

    نقی زاده، محمد، تاملاتی در تعامل با فرهنگ‌ها در زمینه نظریه‌ها و اصطلاحات (نمونه: فضا و مکان)، مطالعات معماری ایران، پاییز و زمستان، شماره ۸، ۱۳۹۴.

    یعقوبیان، محمد حسن، فلسفه فراروانشناسی از منظر ابن سینا، فلسفه دین، دوره دوازدهم، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۴.

     

    • Abraham, R.H, (1976) Vibrations and the realization of form. Evolution and Consciousness: Human Systems in Transition, Reading, MA: Addison-Wesley, 134-149.
    • Abraham, R. H., (1996) Vibrations: communication through a morphic field. In Proc. Intl. Conf. Synthesis of Science and Religion.
    • Abraham, R. H.,(2006).The new sacred math, World Futures, Vol. 62(1-2), pp.6-16,.
    • Abraham,R. & Roy,S. (2009). Demystifying The Akasha Consciousness and the Quantum Vacuum.
    • Alexander, C. (2002). The Nature of Order: the process of creating life. Taylor & Francis.
    • Artigiani, R. (1995). Self, system and emergent complexity. Evolution and Cognition, 1(2), 137-47.
    • Balck, F. H. (2010). Radiesthesia and Science. or Experiments to investigate the orientational ability of lifeforms-Motivation for a necessary paradigm.
    • Bharne, V., & Krusche, K. (2014). Rediscovering the Hindu temple: the sacred architecture and urbanism of India. Cambridge Scholars Publishing.
    • Braud, W. G. (1994). Can our intentions interact directly with the physical world?. European Journal of Parapsychology,10, 78–90..
    • Canty, J.M., (2015) Locality to Nonlocality: Transpersonal Dimensions of Home, World Futures, 71:3-4, 76-85, DOI: 10.1080/02604027.2015.1092786
    • Cardeña, E. (2014). A call for an open, informed study of all aspects of consciousness. Frontiers in Human Neuroscience, 8, 17.
    • Carroll, C., & Carroll, R. (2012). Mudras of India: a comprehensive guide to the hand gestures of yoga and Indian dance. Singing Dragon.
    • Chalquist, C. (2007). Terrapsychology: Reengaging the Soul of Place. New Orleans: Spring Journal.
    • Day, C,. (2004). Places of the Soul: Architecture and Environmental Design as a Healing Art. s.l. : Architectural Press.
    • Denton, W. (1873). Soul of Things: Or, Psychometric Researches and Discoveries. Walker Wise and Company, Boston.
    • Devereux, P. (1990). Places of power: Measuring the secret energy of ancient sites. London: Blandford.
    • Eliade, Mirca. (1987). The Scared and The Profane, Translated by: Willard R. Trask, Harcourt Brace Jovanovich, New York.
    • Fazeli, H., Goodarzi, A. (2010). The principles of Vastu as a traditional architectural belief system from an environmental perspective. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 128, 97-108.
    • Gifford, R., Steg, L., & Reser, J. P. (2011). Environmental psychology. The IAAP Handbook of Applied Psychology, Edited by Paul R. Martin, Fanny M. Cheung, Michael Knowles, Michael Kyrios, Lyn Littlefield, J. Bruce Overmier, and Jose M. Prieto. London: Blackwell Publishing Ltd.
    • Gómez, A. P. (1983). Architecture and the crisis of modern science.
    • Gopnik, A., & Tenenbaum, J. B. (2007). Bayesian networks, Bayesian learning and cognitive development. Developmental science, 10(3), 281-287.
    • Hall, E. T. (1966). The hidden dimension (Vol. 609). Garden City, NY: Doubleday.
    • Heath, P. R. (2005). A new theory on place memory. Australian Journal of Parapsychology, 5, 40-58.
    • Hoffman, D. (2015). Conciousness and The Interface Theory of Perception. Edge Foundation.
    • Jahn, R. G. (1982). The persistent paradox of psychic phenomena: An engineering perspective. Proceedings of the IEEE, 70(2), 136-170.
    • Jahn, R. G., Dunne, B. J. (2005). The PEAR proposition. Journal of Scientific Exploration, 19(2), 195-245.
    • Jahn, R. G., Dunne, B. J. (2008). Change the rules. Journal of Scientific Exploration, 22(2), 193-213.
    • Jefferys, W. H. (1990). Bayesian analysis of random event generator data. Journal of Scientific Exploration, 4(2), 153-169.
    • Jung, C. G. (1917). On the psychology of the unconscious. Coll. wks, 7, 9-119.
    • Kiesel, W. (Ed.). (2002). Picatrix: Ghayat Al-hakim: the Goal of the Wise (Vol. 1). Ouroboros Press.
    • Korotkov, K. (2011). Energy fields electrophotonic analysis in humans and nature. eBookIt. com.
    • Korotkov, K., (2002). Human Energy Field: study with GDV bioelectrography, Backbone Publishing Co., NJ, USA.
    • Korotkov, K. G. (2007). Diagnosis and monitoring of the human energy-informational state and analysis of subtle energies, applying Gas Discharge Visualization technique, based on the Kirlian method, Saint-Petersburg Technical University SPIFMO, Russia..
    • Korotkov, K.,(2013). The Energy of Space, CreateSpace Independent Publishing Platform.
    • Krippner, S. (2006). Geomagnetic field effects in anomalous dreams and the Akashic field. World Futures, 62(1-2), 103-113.
    • Kruth, J. G. (2015). Five qualitative research approaches and their applications in parapsychology 1. The Journal of Parapsychology, 79(2), 219.
    • Kuhn, T., (1996). The Structure of Scientific Revolutions, Third Edition, The University of Chicago Press, Chicago.
    • Lang, Jon. (1987). "Creating architectural theory." The role of the behavioral sciences in environmental. design.
    • Laszlo, E. (2007). Science and the Akashic field: An integral theory of everything. Simon and Schuster.
    • Mazumdar, S., & Mazumdar, S. (1997). Religious traditions and domestic architecture: A comparative analysis of Zoroastrian and Islamic houses in Iran. Journal of Architectural and Planning Research, 181-208.
    • Menen, R. (2004). Benefits of Vasstu and Peng Shui, V & S Publishers, New Delhi.
    • Minai, A. T. (1969). Art, Science and Architecture: Architecture as a Dynamic Process of Structuring Matter-Energy in the Spatio-Temporal World, Doctoral dissertation, University of Pennsylvania. USA.
    • Minai, A. T. (1993). Aesthetics, Mind, and Nature; A Communication Approach to the Unity of Matter and Consciousness. Westport: Praeger Publishers.
    • Nelson, R. D. (2001). Correlation of global events with REG data: an internet-based, nonlocal anomalies experiment. The Journal of Parapsychology, 65, 247–271.
    • Pagenstecher, G. (1923). Past events seership: A study in psychometry. American Society for Psychical Research Incorporated.
    • Price, H. (1995). Philosophical interactions with parapsychology: the major writings of H.H. Price on parapsychology and survival. Springer.
    • Radin, D. I., & Radin, (1997). The conscious universe: The scientific truth of psychic phenomena (pp. 138-42). San Francisco, CA: HarperEdge.
    • Rhine, J. B., & Pratt, J. G. (2010). Parapsychology: Frontier science of the mind. Charles C.Thomas, U.S..
    • Riso, D. R., & Hudson, R. (1996). Personality types: Using the Enneagram for self-discovery. Houghton Mifflin Harcourt.
    • Roll, W. G. (2008). Psi and the long body. Australian Journal of Parapsychology, 8(1), 6.
    • Sheldrake, R. (2012). The presence of the past: Morphic resonance and the memory of nature. Simon and Schuster
    • Sheldrake, R. (1995). A new science of life: The hypothesis of morphic resonance. Rochester, VT: Park Street Press.
    • Schneider, M. S. (1994). A Beginner's Guide to Constructing the Universe the Mathematical Archetypes of Nature, Art, and Science.
    • Steiner, R. (2007). Knowledge of the Higher Worlds and its Attainment. Book Tree.
    • Teal, Randall (2008). Immateriality in Architecture, Journal of Architectural Education, Vol.2, No. 2, pp. 14-23.
    • The Observer, (1931). Interviews with Great Scientists. VI. - Max Planck, 25 January, p.17
    • Thom, R., (1975). Structural Stability and Morphogenesis: An Outline of a General Theory of Models, Translated by: D.H. Fowler, W.A. Benjamin Inc..
    • Tiller, W. A., Dibble, W.E.Jr., (2009). A Theoretical Interpretation of Non-Local, Spatial, Room Temperature, Macroscopic Size Information Entanglement, White Paper X, [https://www.tillerinstitute.com/pdf/White%20Paper%20X.pdf], Accessed [10/10/2018].
    • Ulrich, R. S. (1986). Human responses to vegetation and landscapes. Landscape and urban planning, 13, 29-44.
    • Utts, J. (1991). Replication and Meta-Analysis in Parapsychology. Statistical Science, 6(4), 363-378. Retrieved September 14, 2020, from http://www.jstor.org/stable/2245728.
    • von Lucadou, W. E. M. (2011). Complex environmental reactions, as a new concept to describe spontaneous “paranormal” experiences. Axiomathes, 21(2), 263-285.
    • Weizsäcker, C. F. (1971). Die Einheit der Natur.
    • Williams, B. J. (2007). Pueblo parapsychology: Psi and the longbody from the Southwest Indian perspective. Australian Journal of Parapsychology, 7(2), 134.

     

معماری اقلیم گرم و خشک
دوره 9، شماره 14
اسفند 1400
صفحه 49-81

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار