دانشجوی دکترای طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
چکیده
در زندگیِ همة ما مکان‌هایی وجود دارند که خود را بدون آن‌ها نمی‌توانیم تصور کنیم. هر یک از آن‌ها بخشی از «من» یا «خود» ما را می‌سازند. آنچه روانشناسان بدان «هویت شخصی» می‌گویند. مفهوم روانشناختیِ «هویت مکانی»، معرف جنبه‌هایی از هویت شخصی فرد است که به‌واسطة تجربة مکان‌ها حاصل می‌شود؛ اما در توضیح جنبه‌ی کالبدیِ هویت شخصی، نظریه‌های مختلفی وجود دارد که تفاوت میان آن‌ها را می‌توان ناشی از تفاوت میان تعریف آن‌ها از مفهومِ«خود» دانست. در تعبیر سنتی، «خود» مجموعه‌ای از ویژگی‌هاست که فرد را از دیگری متمایز می‌کند. اما در تعبیر متأخرتر، «خود» مجموعه‌ای از معناهاست که فرد میان تجربه‌های زندگی‌اش می‌سازد. در تعبیر نخست «خود» ماهیتی «مفهومی» دارد و در تعبیر دوم از جنس «روایت» است.
این مقاله می‌کوشد تا با اتکاء بر متون نظری و با مرور مفاهیم روانشناختی مرتبط، از منظر تعبیر دوم توضیح دهد که چگونه یک محیط کالبدی مشخص ـ مکان ـ با هویت شخصی افراد ارتباط می‌یابد.چنان که توضیح داده خواهد شد، آنچه باعث می‌شود یک مکان- رویدادِ مشخص، در تصویرِ فرد از خودش اهمیت بیابد، نه خودِ آن مکان- رویداد بلکه «نسبتی» است که میان فرد و آن مکان- رویداد شکل گرفته است و هر بار به کمک داستان‌ها و صحنه‌های وابسته به آن بازسازی می‌سازد. می‌توان گفت نقش علوم طراحی در شکل‌گیری نسبتی میان فرد و مکان- رویدادها، زمانی بارز می‌شود که بتوانند به کمک ایجاد و تقویت «کیفیت‌هایی واسطه‌ای» میان فرد و یک مکان مشخص، امتزاج این دو، و امکان پدید آمدن داستانی مشترک میان «من» و «مکان» را میسر کنند.
Place and Personal Identity:The Role of the physical environment in Creation "the sense of self "
چکیده [English]
There are many places in our lives which we can’t imagine ourselves without them. Each of these places makes some parts of “I/me” or “self”; the entity which is called “personal identity” by psychologists. In this regard, the concept of “place identity” explains physical aspects of personal identity; those aspects which are made through experiencing physical environment (places). Also based on how different psychological theories define the “self” as the basic concept, there are some theoretical challenges about the relation between place and identity. In traditional view, the “self” is a set of those personal “properties” which characterizes person from others. But in a more recent view, the “self” is a set of “meanings” which is made by person and interrelates his/her life events. The “self” in the former view is “conceptual” and in the latter is “narrative”. This article, through psychological literature review, tries to define a conceptual framework which explains how the “place” – as a basic concept in environmental design – relates to “personal identity
کلیدواژه ها [English]
place, personal identity, sense of self, place identity, conceptual self, narrative self
مراجع
1- آشوری، داریوش، (1389)، فرهنگ علوم انسانی، نشر مرکز، ویراست دوم، چ2، تهران.
2- پاکزاد، جهانشاه، (1387)،سیر اندیشه‍ها در شهرسازی (3): از فضا تا مکان، انتشارات آرمانشهر، تهران.
3- گلرخ، شمین، (1392)، « بازاندیشی در تعریف مفهوم «رسودگی بافت: بر مبنای فرسودگی مکان»، نشریه علمی- پژوهشی صفه (دانشگاه شهید بهشتی)، شماره 57، تهران، صص 79-94 .
4- ماسن، پاول هنری و دیگران، (1380)، رشد شخصیت کودک. ترجمه مهشید یاسایی،کتاب ماد وابسته به نشر مرکز، چ17، ویرایش6، تهران.
ابتدای صفحه